BOTA BUJQËSORE : KEPUSHA E ULLIRIT ( Aceria oleae )

Wednesday, 15 July 2020

KEPUSHA E ULLIRIT ( Aceria oleae )

nga: Prof. Ass. Enver ISUFI

Instituti Bujqëisë Biologjike

Durrës

Enver ISUFI

Në disa ullishte gjenden shenja të prekjes nga këpusha e ullirit (Aceria oleae) Me këtë dëmtues nuk jemi përballur shpesh, madje mund të themi se futet te dëmtuesit e ullirit, i cili njihet pak nga specialistët dhe ullishtarët. Në majat e lastarëve shikojmë gjethe të ҫngjyrosura me lara ngjyrë jeshile e fortë dhe jeshile e hapur. Kjo ҫngjyrosje vjen nga thithja e lëngjeve të gjetheve nga këpusha. Kjo këpushë ka aparat gojorë shpus-thithës. Në gjethe këpusha shkakton deformime, shikakton mbi to disa gungëza të vogla.

Kjo llojë këpushe nuk është e familjes tetranichidae me trup të rrumbullakët, si p.sh këpusha e kuqe e mollës (Panonychus ulmi ) dhe si këpusha e perimeve (Tetranichus urticae). Forma e këpushave të kësaj familje ka formën e krimbit, shumë të vogla, të cilat nuk duken me sy, por me lupë me 10 ose 20 herë zmadhim. Kur këpusha ushqehet mbi kokrrat e ullirit shkakton deformin e frutave.

Frutat e prekur ulin peshën e kokrrës, sasinë dhe cilësinë e vajit. Në vendin tonë për këtë këpushë nuk ka studime të thelluara. Nga literaturë këpusha e ullirt jep disa brezni në vit. Nuk ka studime se cilët kultivarë preken më shumë.

Ajo që mund të thuhet është mos teprimi me plehrat azotike, dhe kujdes në krasitjet e rënda. Pas krasitjeve të rënda, dilin filizat e rinjë, të cilët duhen rralluar që ato të piqen shpejt.

Masat mbrojtëse.

Masat fillojnë me vrojtimin e ullinjve. Nëse në 100 maja lastarësh, me 10-15 cm gjatësi, mbi 10 lastarë nga këto kanë gjethe me shenjat e këpushës, dhe nëse 100 kokrra të analizuar mbi 10 % janë kokrra të deformuara nga këpusha, rekomandohet një trajtim me produkte me bazë squfuri, ose me insekticide me veti anti këpusha.

Do ishte e këshillueshme që trajtimet të bëheshin të diferencuara, vetëm në bimët ose kultivarët që kanë shenja të prekjes nga këpusha.