PËRDORIMI NË MJEKËSI I DISA BIMËVE QË RRITEN NË VENDIN TONË.

Përgatiti :  doktor Dhimitraq DHAME

SARANDË

- Kamomili ( Matricaria chamomilla )

– Lulja – Antiseptik, anestetik, dezinfektant, antiinflamator, cikatrizant, antihistaminic.

- Manaferra ( Rubus fructicosus ) 

– Gjethet – Astrigjent, antidiarreik, dizinfektant, hipoglicemiant. Për përdorim të jashtëm, për gargarizëm në ulçeracionet e fytit .

- Sherebela ( Salivia officinalis ) 

– Gjethet – Koleretik, karminativ, antiseptic, antispastik, adstrigjent, antisudorifik + hipoglicemiant I lehtë.

- Pisha ( Pinus Montana ) 

– Sythet - Diuretik + antiseptic ( ne pielite, cistite, uretrite ); antiinflamator ( ne mahisjet e rrugeve respiratore , kolle, bronkite etj.); antiseptik.

- Sumbullbari ( Humulus Lupulus ) 

- Frytet + konet luspore – Amaro-tonik, aromatizues, baktericid, tuberkulostatik, sedative qendror, qetesues gjate eretizmit gjenital. Jepet sidomos ne anoreksit, pagjumesit, si qetesues nervor + ne TBC.

- Hudhra ( Alium sativum )

– Bulbi – Vazodilatator + hipotensiv, antiseptic , nxitës + antihelmintik. Jepet në hipertensionin arterial, faringite, infeksione te gojës e të aparatit tretës, për mjekimin e oksiureve + askarideve.

- Mështekna ( Betulla verrucosa ) 

– Gjethet – Diuretik, diaforetik, koleritik, antiseptic, ul nivelin e acidit Uric + te kolesterolit. Jepet ne edemat kardiake e renale, reumatizem, diskinezi biliare etj.

- Koriandri ( Coriandrum sativum ) 

– Frytet – Karminativ + nxites I sekrecioneve te aparatit tretes ( qe jepet vecanerisht ne anoreksi + diskinezi ) ; baktericid + fungicide.

- Kungulli ( Cucurbita pepo ) 

– Farat – Vermifung + tenifung .

- Murizi ( Cartageus oxyacantha ) 

Gjethet, lulet, frytet – Sedativ , antispazmodik, vazodilatator ( vecaneerisht per enet koronare ) , hipotensiv. Jepet ne angina pectoris, semundjen hipertonike, aritmit.

- Angjinarja ( Cynara scolymus )

– Gjethet – Koleretik ( që përdoret në të gjitha format e pamjaftueshmerise së mëlçisë ), diuretik ( që përdoret në afeksionet kardiorenale + nefritet kronike) , hipokolesterinemiant, antidiabetik.

- Kopra e egër ( Foeniculum vulgare )

– Frytet - Antispazmodik, karminativ, ekspektorant ( në bronkite ) diuretic, galaktagoe.g, sedativ

- Lule shtrydha ( Fragaria vesca ) 

– Gjethet – Adstrigjent, antidiarreik, diuretic. Perdorimi sidomos per mjekimin e diarreve + si diuretic.

- Arra ( Juglans regia ) 

– Gjethe – Adstrigjent, antidiarreik, antinflamator, hipoglicemiant, antiekzematos, hipotensiv I lehte. Jepet ne dispepsite, hemorragjite e brndshme, diabetin e sheqerit. Per perdorim te jashtem : lavazhe vaginale ne leukorete, eczema etj.

- Bargjaku ( Lythrum salicaria )

– Bari – Adstrigjent , hemostatik, antiseptic, cikatrizant. (Antidiarreik, antidizenterik ). Perdoret edhe ne ulcerat varikozze si cikatrizant.

- Manxurana ( Majorana hortensis ) 

– Bari – Stomakik, karminativ ( ne dispepsite e stomakut ), sedative ( ne iritimet nervore + pagjumesite ).

- Gjethe delli ( Plantago lanceolata )

– Gjethet – Emolient + ekspektorant ( ne bronkitet kronike ).

- Trëndafili i egër ( Rosa canina ) 

– Fruti- Vitaminoz, tonik, diuretik, kolagog, Jepet sidomos gjatë. avitaminozës C, sëmundjet e melçisë + te veshkave, si + në anoreksi.

- Lule bliri ( Tilia cordata ) 

– Lulet – Ekspektorant + antispazmodik ( vecanerisht ne bronkite ) , sedative nervor ( vecanerisht ne gjendje te tensionit psikik + ne pagjumesi ) ,sudorifik, emollient, diaforetik.

- Boronica ( Vaccinium myrtillus )

– Gjethet + frytet – Adstrigjent , antiseptic ( urinar ) . Jepet edhe per mjekimin e diarrese e te dizenterise.

Xhirokullin vjeshtor ( Colchicom autumnale L .) 

– ka shekuj që përdoret në mjekesin popullore e më von nga ajo modern për trajtimin e artritit, kundër të kruarit në sëmundjet e mëlҫis, si antikanceroz në leucemit acute dhe tani së fundi ka mendime e përdorime edhe kundër Covid-19. (Kujdes! Të përdoret sipas këshillave të mjekut sepse futet në bimët helmuese.)

Fotot: Nga Bota Bujqësore të marra nga interneti.

Fjalor :

Antiseptic – lende qe pengojne shumezimin + rritjen e mikrobeve pa I shkaterruar ato,

Dezinfectant – lende qe asgjeson mikroorganizmat patogjene qe shkaktojne semundje infective.

Bactericide – lende qe shkaterrojne bakteret, Antiinflamatore - lende kunder inflamacionit, mahisjes, pezmatimit ( Inflammatio – ndez , djeg flake ). 

Adstrigjent – rrudhes, tkurres, Emolient – zbutese, qe zbutin, Diaforetic ( sudorifere ) – lende qe shkaktojne ( qe sjellin ) djersitje. Ekspektorant – eleminues I sputumit ( gelbazes ) + I lengjeve te tjera nga mushkerite .

Kolagog – lende mjekuese qe lehtesojne zbrazjen e fshikes se temthit, qe lehtesojne kalimin e temthit ne zorre., Anestetic – qe shkaktojne humbje te ndjeshmerise, Cicatricialis ( cicatrix ) – I shenjes se plages ( qe ndihmojne mbylljen e plages., Karminativ – lende mjekuese qe heqin gazrat nga zorret.

Literatura :

- Receptar per mjeket dhe farmacistet , Sezai Braho – Viron Xhillari, Botim I drejtorise se edukimit shendetesor, Tirane 1983.;

- Fjalor latinisht – shqip I mjekesis Hartuar nga : Kosta Qiriazzati, Gjergji Minga dhe Robert Andoni . Shtepia Botuese “ 8 Nentor” , Shtypshkronja “Mihal Duri “ – Tirane, 1975.