Me rastin e 60 vjetorit të lindjes
nga: Dr. Selman MEZIU
Ing. Kleanthi MANDI
 |
| Gjon FIERZA |
Heshtjen e atij mëngjezi e theu një e qarë fëmije. Ushtuan grykat shkëmbore, honet, shpatet e majë malet hijerandë. Një jetë më shumë, një gëzim e buzëqeshje kënaqësi ndjellëse. U rrit në gjirin e fshatit të Pultit, aty ku këndohen kangë kreshnikësh, të ugarave e dëgjohet melodia e amël e fyellit të bariut. Aty ku burojn ujra burimesh të kthejllta e të ftohta. Aty ku qingja e keca kërcejn e hidhen nën cicërimat e zogjeve krahëlehte. Aty ku bora zbardh gjithëçka dhe era ledhatuese e pranverës kundron aromë lulesh shumë ngjyrshe.
Por i riu Gjon Fierza duhet të zbriste në qytetin e Shkodrës me studime. Qëllimi të mësonte se çfarë fshihej në kraharorin e natyrës. Si mund të depërtohesh në botën e brendshme të pyllit, për të zbuluar funksionimin, biologjik, fiziologjik, silvoteknik të tempujve të gjelbërt. Që kur bimëzat buisnin nga farat e deri në kollona gjigande prodhuese, argëtuse, shëndet formuese, çerdhe të mijëra mikro e makro organizmash, në bashkëveprim, ndërthurje jetësore e kolektiviteti.
Djaloshi hyri në një botë krejtësisht të re. Me gjimastik mëngjezi duke filluar nga ora pesë e gjysëm, më pas ngrënia e marmalatës, reçelit, gjalpit, çajes së nxehtë me sheqer e deri tek studimi i detyrueshëm. E kështu me atë regjim të fortë disipline, në çdo veprim individual shoqëror, formohesh karakteri i tijë. Në ngjitjen në vite, plotësohesh kështu mozaiku shkencor, profesional i teknikut të pyllit. Por jo thjesht e vetëm kjo, sepse ai e mbaroi atë me rezultate të shkëlqyera, kështuqë duhesh të hidhte hapin tjetër. I cili kushtëzohesh me një rikthim në jetën e pyllit, në ruajtjen e tij, në njohjen e impulseve të prodhimit, shumimit e zbatimin praktik të disiplinave shkencore që kishte mësuar për katër vjet në Shkollën e Mesme Pyjore. Pylltari Fierza u hodh në krahët e natyrës, me ballin lart, duke iu gëzuar rrezeve të diellit që çanin mbulesën e gjelbërt, por edhe yjeve që xixëllonin në muzgjet e netëve të vona, kur udhëtimet ishin të gjata në shërbim të pyjeve të vendëlindjes. Pa mëdyshje ai vështronte larg në horizontet e ardhmërise se jetës profesionale dhe si pultian me pjekuri intelektuale gjithnjë e në formim shumë planësh gërryente në të fshehtat e kohërave.
Dhe ja momenti tjetër gëzim shumtë, duhesh të pregatiste valixhen e drunjt e të krijonte një shoqëri të re, sigurisht me të ardhur nga e gjithë shqipëria por me objektiva të reja edhe më të vështira. Beteja do të ishte tepër e rreptë, por i riu Fierza do ta realizonte shkëlqyer deri në diplomim si inxhinier në Fakultetin e Pyjeve në Institutin e Lartë Bujqësor Kamëz, Tiranë, në sajë të vullnetit të tijë, të pasionit, këmbënguljes e disiplinës të studiuarit rregullisht.
Por i riu Gjon Fierza duhet të zbriste në qytetin e Shkodrës me studime. Qëllimi të mësonte se çfarë fshihej në kraharorin e natyrës. Si mund të depërtohesh në botën e brendshme të pyllit, për të zbuluar funksionimin, biologjik, fiziologjik, silvoteknik të tempujve të gjelbërt. Që kur bimëzat buisnin nga farat e deri në kollona gjigande prodhuese, argëtuse, shëndet formuese, çerdhe të mijëra mikro e makro organizmash, në bashkëveprim, ndërthurje jetësore e kolektiviteti.
Djaloshi hyri në një botë krejtësisht të re. Me gjimastik mëngjezi duke filluar nga ora pesë e gjysëm, më pas ngrënia e marmalatës, reçelit, gjalpit, çajes së nxehtë me sheqer e deri tek studimi i detyrueshëm. E kështu me atë regjim të fortë disipline, në çdo veprim individual shoqëror, formohesh karakteri i tijë. Në ngjitjen në vite, plotësohesh kështu mozaiku shkencor, profesional i teknikut të pyllit. Por jo thjesht e vetëm kjo, sepse ai e mbaroi atë me rezultate të shkëlqyera, kështuqë duhesh të hidhte hapin tjetër. I cili kushtëzohesh me një rikthim në jetën e pyllit, në ruajtjen e tij, në njohjen e impulseve të prodhimit, shumimit e zbatimin praktik të disiplinave shkencore që kishte mësuar për katër vjet në Shkollën e Mesme Pyjore. Pylltari Fierza u hodh në krahët e natyrës, me ballin lart, duke iu gëzuar rrezeve të diellit që çanin mbulesën e gjelbërt, por edhe yjeve që xixëllonin në muzgjet e netëve të vona, kur udhëtimet ishin të gjata në shërbim të pyjeve të vendëlindjes. Pa mëdyshje ai vështronte larg në horizontet e ardhmërise se jetës profesionale dhe si pultian me pjekuri intelektuale gjithnjë e në formim shumë planësh gërryente në të fshehtat e kohërave.
Dhe ja momenti tjetër gëzim shumtë, duhesh të pregatiste valixhen e drunjt e të krijonte një shoqëri të re, sigurisht me të ardhur nga e gjithë shqipëria por me objektiva të reja edhe më të vështira. Beteja do të ishte tepër e rreptë, por i riu Fierza do ta realizonte shkëlqyer deri në diplomim si inxhinier në Fakultetin e Pyjeve në Institutin e Lartë Bujqësor Kamëz, Tiranë, në sajë të vullnetit të tijë, të pasionit, këmbënguljes e disiplinës të studiuarit rregullisht.
Tanima ai vërtet do të përqafonte, natyrën në kompleksitetin e vetë tokëformues e bimë shumues, rritës dhe prodhues sipsa silvo biologjisë e silvoteknkës, në masivet e pishnajve të Tuçit, Lumbardhës, Qafës se Malit, Livadh Kabashit, Stramaj, në mjaft zona e siperfaqe të pishnajave e ahishteve të kryqytetit të pyjeve shqiptare në rrethin e Pukës. Gjon Fierza në Ndërmarrjen e Shfrytëzimit Fushë Arrëz, do të ndiqte gjurmët, veprat, këshillat, udhëzimet e dhjetra e dhjetra teknikë e inxhiniera pyjesh që kishin kaluar në ‘’universitetin,, e prodhimit të kantjereve të shfrytëzimit, përpunimit të lëndës drunore si Mihallaq Kotros, Bajram Xhekos, Piro Gjometikut, Hazis Mankes, Anesti Postolit, Vito Koçit, Selim Dinit, Kastriot Selimit, Shpëtim Myrtos, etj.Inxhinieri i sapo diplomuar do të hartonte projktet teknologjike të shfrytëzimit të Stabilimentit të Tuçit, do ti ndiçte ato në zbatimin hap pas hapi duke kryer një shfrytëzim racional dhe duke siguruar ripërtritjen e domozdoshme në sipërfaqet pyjore për pesë vjet. Me plotë net pa gjum, me djersët çurg nga punimet në zyrë dhe ece-jaket në terren me sharrtarët e kamionistët. Duke ndjekur me përgjegjësi teknike e ndershmëri, ai fiton respektin e kolektivit inxhiniero teknik të ndërmarrjes së shfrytëzimit Fushë Arrëz. Ishte kjo arsyeja që inxhinier Gjon Fierza emërohet si Kryetar i Degës Shperndarjes ku e kreu këte detyrë për dy vjet e më pas në tre vite emërohet si Kryetar i Deges Teknike, në Ndermarrjen e Përpunim Drurit, Fushë-Arrës, Pukë. Dhe jo vetëm kaq por ai krijon familjen dhe me përkujdesje atërore i arsimon, i edukon fëmijët e tijë, në qytetin e sharrtarëve dhe të minatorëve.
Me ndryshimet e thella politike e ekonomike që po ndodhnin me shpejtësi e plotë dallgëzime në Shqipëri, inxhinier Fierza në vitin 1993 shkëputet nga qyteza e sharrxhinjëve dhe emërohet Inxhinier në Drejtorinë e Shërbimit Pyjor, Lezhë ku për katër vjet kryen me përgjegjësi profesionale detyrën e Shefit të Seksionit Teknik. Duke treguar aftësitë e tija profesionale tani ma në fushën e silvobiologjisë, ai realizon me sukses projektin e parë pilot në shqipëri për pyjet e Komunës Blinisht Lezhë nën drejtimin e USAID-it, në vitin 1998.
Ambicjet profesionale, kërkesat për një jetë sa më me pak probleme në këtë periudhë kohe plotë trazira e thellim të pandalshëm të varfërisë ekonomike e krizës morale, e shtynë inxhinier Gjonin të transferohet nga Lezha në Institutin e Kërkimeve Pyjore e Kullotave, Tiranë, si punonjës shkencor në Sektorin e Silvikulturës i emëruar si kërkues shkencor për mbulesën bimore, ndikimet e pyllit për mbrojtjen e tokës nga gërryerjet, përgjat dy vjetëve.
Që në këtë moment Inxhinier Gjoni filloi të marrë tiparet e një kërkuesi shkencor por ai do të ndërmarrë persipër një punë të re e cila ishte gërshetim i punimeve në pyjet shqiptare dhe pregatitja e materialeve me karakter njohës, botimimin e Buletinit Informativ mbi dukuritë që ndodhnin në pyje dhe kullota, përafërsisht dy vjet (2002-2004). Kjo punë i shërbeu atij si auditor i gjallë në propogandën e shumëfisht mbi pylltarinë e cila po ndiente krizën e thellë në politikat pyjore, në ndryshimet e thella që do të duheshin kryer në pronësi, ligje organizim vertikal e horizontal.
Nga këto vite inxhinier Gjoni shprehu dhuntinë e tijë në të shkruarin e artikujve të ndryshme mbi pylltarinë dhe figura të ndryshme të teknikëve e inxhinierëve të pyllit, në gërmimet në historinë e pylltarisë shqiptare, në arkivimin, skedimin e materialeve e fakteve, në fushën e shkencës së pylltarisë, të historisë, të veprimtarisë së inxhiniereve e teknikëve të pyjeve në të gjiha periudhat historike.
Vitet kalonin përmes konjukturave, ngarkesave të hakmarrjeve politike edhe në kurriz të specialisteve të pyjeve, megjithatë inxhinier Fierza, në këto momente të vështira, gjenë kohën të hulmutoi, të punoi sistematikisht për t’u paraqitur para specialistëve të pyjeve e lexuesve në pergjithësi me librat: ‘’Prodhimet pyjore jo drusore në Shqipëri.,, (monografi) sëbashku me Prof Kristo qendron, Dr. Arben Peton, dhe ‘’Zonat e mbrojtura natyrore, parqet kombëtare të Shqipërisë.,, sebashku me Prof. Maxhun Didën, inxh. Nihat Dragoti dhe Genti Kromidha, botime të vitit 2004.
Preh e një demokracie në formim e sipër dhe e garave kryeneçe të partive politike kemi ndërrime qeverish të shpeshta përgjatë dhjetë vjetëve të cilat ndikuan në emërimet e inxhinier Gjonit nga shef seksioni i Silvikulturës dhe Burimeve pyjore në Ndërmarrjen e Shërbimëve Pyjore Tiranë në periodhën 2004 - 2006. Dhe përsëri në Ministrinë Mejdisit tanima si Specialist i trajtimit të burimeve pyjore. Pas më pak se katër vjet rikthehet në Ndërmarrjen e Shërbimit Pyjore të Tiranës në Shkurt të vitit 2010 duke e u larguar në Mars 2014 në Agjensinë Kombëtare të Mjedisit. Të gjitha këto lëvizje, me ndryshime drejtuesish partiak deri në palcë të ideoligjizuar dhe jo specialist të pyjeve e me një filozofi drejtuese abstrakte e nallbançe si dhe me specialist, me nivele të ndryshme teoriko shkencore e praktike, inxhinier Gjoni mjedisohesh, përshtatesh duke formuluar me korrektësi dhe përpikmëri dokumentacionin teknike, po kështu ndërtoi edhe marrdhëniet me kolegët.
Në ekonomitë pyjore të rretheve apo bashkive të gjithë shqipërisë, në ngastrat e nëngastrat ai përsëri fotografonte, shënonte, maste, vëzhgonte me imtësi botën e gjallë e të brendshme të pyllit jepte mendime. Më pas shkruante relacione dhe artikuj, skedonte dhe pregatiste dokumentacionin e kërkuar. Ai vazhdonte të ishte një specialist që kërkonte shumë nga vetja për të sjellur të rejat në trajtimin, qeverisjen e pyjeve, të ekologjisë, të vlerave ekonomike.
Inxhinier Gjoni punoi njëkohesisht me këmbëngulje, me vulllnet dhe me synime për të arritur suksese të shkëlqyera në studimet pas universitare në gjashtë disiplina të Silvikulturës. Ku ai mbrojtji edhe temën shkencore: “Produktet pyjore jodrusore. Potenciale dhe mbarështrimi i qëndrueshem i tyre,, dhe në Mars 2010 merr Diplomën:“Master në shkencat Pyjore.,,
Si specialistë pylltar punë shumtë ai ka marrë pjes në veprimtari të shumta konbëtare të pyjeve, shoqatave të ndryshme, Fakultetit të Shkencave Pyjore, duke kryer rolin e një pasqyruesi besnik me aparatin e tijë fotografik me shkrimet në organe të ndryshme të shtypit shqiptar e informacioneve, duke sjellur në pylltarinë shqiptare kontribute me vlera historike, edukative e njohëse. Krahas monografive të shumta ai me bahkautorët, inxhinierët Mehmet Metaj e Haki Zoto shkruajtën librin me titull: ‘’Pylli dhe njeriu,, Tiranë 2012. I cili do të mbetet në fondin e literaturës së pylltarisë shqiptare si i pari krijim mjaft i arritur, me mision edukimi, njohje shkencore e ekologjike të ekosistemit pyjor.
Ndersa një vitë më vonë tanima enciklopedisti i pylltarisë së sotme shqiptare Msc Gjon Fierza del para pylltarëve shqiptar me librin historik: ’’Pyjet dhe shërbmi pyjor shqiptar në vite,, edhe në këtë rast me bashkëautor inxhinierët Kolë Malaj e Janaq Male. Puna e tijë sistematike, kërkuese, zbuluese, bashkëpunuese më shumë se dhjetëvjeçare në mbledhjen e materialeve të shkruara, dokumentev, shtjellimin i tyre, në marrjen e intervistave të inxhinierave e profesorëve të shkencave të pylltarisë shqiptare, Msc Fierza hodhi themelet e historigrafisë së pylltarisë shqiptare, me një punë plotë sakrefica, lodhje, tendosje nervash dhe netë të tëra të pa gjum.
Po t’iu hedhësh një vështrim librave, monografive, artikoujve të tijë të shumtë, ai i ka shkruajtur pothuajse sëbashku me kolegët e tijë, duke shprehur kështu zemërgjërsinë, shpirtin e kolektivitetit, të respektit e vlerësimit të tyre. Duke pasqyruar kështu jo vetëm pylltarin e apasionuar e dashuruesin e mjedisit natyrore e pyjor, por, edhe shpirtin e tijë të gjërë, çiltërsinë, aftësinë komunikuese e frymën e bashkëpunimit, duke sfiduar pastërtisht e me plotë guxim e dinamizëm, kohën e pamoralshme, meskine e egoiste.
Gjatë gjithe veprimtarise së tijë në pylltarine shqiptare, Msc Gjon Fierza nuk ka patur hemoglobinë e gjithëfarë llojshme qe të ishte ajo, që ta ndalonte të shprehte aftësitë profesionale nëpërmjet projekteve të shumta, librave, artikujve, radio televizionit, mbledhjeve, konfercave, rrjeteve sociale. Ai në festimin e gjashtedhjetë vjetorit të lindjes vjen me shpirtin e tijë klorofilian, me kurorën e gjelbërt të arritjeve, të respektit e dashurisë së kolegëve pylltar dhe gjithëkush që e ka njohur në vitet e jetes dhe të punës.
Nga këto vite inxhinier Gjoni shprehu dhuntinë e tijë në të shkruarin e artikujve të ndryshme mbi pylltarinë dhe figura të ndryshme të teknikëve e inxhinierëve të pyllit, në gërmimet në historinë e pylltarisë shqiptare, në arkivimin, skedimin e materialeve e fakteve, në fushën e shkencës së pylltarisë, të historisë, të veprimtarisë së inxhiniereve e teknikëve të pyjeve në të gjiha periudhat historike.
Vitet kalonin përmes konjukturave, ngarkesave të hakmarrjeve politike edhe në kurriz të specialisteve të pyjeve, megjithatë inxhinier Fierza, në këto momente të vështira, gjenë kohën të hulmutoi, të punoi sistematikisht për t’u paraqitur para specialistëve të pyjeve e lexuesve në pergjithësi me librat: ‘’Prodhimet pyjore jo drusore në Shqipëri.,, (monografi) sëbashku me Prof Kristo qendron, Dr. Arben Peton, dhe ‘’Zonat e mbrojtura natyrore, parqet kombëtare të Shqipërisë.,, sebashku me Prof. Maxhun Didën, inxh. Nihat Dragoti dhe Genti Kromidha, botime të vitit 2004.
Preh e një demokracie në formim e sipër dhe e garave kryeneçe të partive politike kemi ndërrime qeverish të shpeshta përgjatë dhjetë vjetëve të cilat ndikuan në emërimet e inxhinier Gjonit nga shef seksioni i Silvikulturës dhe Burimeve pyjore në Ndërmarrjen e Shërbimëve Pyjore Tiranë në periodhën 2004 - 2006. Dhe përsëri në Ministrinë Mejdisit tanima si Specialist i trajtimit të burimeve pyjore. Pas më pak se katër vjet rikthehet në Ndërmarrjen e Shërbimit Pyjore të Tiranës në Shkurt të vitit 2010 duke e u larguar në Mars 2014 në Agjensinë Kombëtare të Mjedisit. Të gjitha këto lëvizje, me ndryshime drejtuesish partiak deri në palcë të ideoligjizuar dhe jo specialist të pyjeve e me një filozofi drejtuese abstrakte e nallbançe si dhe me specialist, me nivele të ndryshme teoriko shkencore e praktike, inxhinier Gjoni mjedisohesh, përshtatesh duke formuluar me korrektësi dhe përpikmëri dokumentacionin teknike, po kështu ndërtoi edhe marrdhëniet me kolegët.
Në ekonomitë pyjore të rretheve apo bashkive të gjithë shqipërisë, në ngastrat e nëngastrat ai përsëri fotografonte, shënonte, maste, vëzhgonte me imtësi botën e gjallë e të brendshme të pyllit jepte mendime. Më pas shkruante relacione dhe artikuj, skedonte dhe pregatiste dokumentacionin e kërkuar. Ai vazhdonte të ishte një specialist që kërkonte shumë nga vetja për të sjellur të rejat në trajtimin, qeverisjen e pyjeve, të ekologjisë, të vlerave ekonomike.
Inxhinier Gjoni punoi njëkohesisht me këmbëngulje, me vulllnet dhe me synime për të arritur suksese të shkëlqyera në studimet pas universitare në gjashtë disiplina të Silvikulturës. Ku ai mbrojtji edhe temën shkencore: “Produktet pyjore jodrusore. Potenciale dhe mbarështrimi i qëndrueshem i tyre,, dhe në Mars 2010 merr Diplomën:“Master në shkencat Pyjore.,,
Si specialistë pylltar punë shumtë ai ka marrë pjes në veprimtari të shumta konbëtare të pyjeve, shoqatave të ndryshme, Fakultetit të Shkencave Pyjore, duke kryer rolin e një pasqyruesi besnik me aparatin e tijë fotografik me shkrimet në organe të ndryshme të shtypit shqiptar e informacioneve, duke sjellur në pylltarinë shqiptare kontribute me vlera historike, edukative e njohëse. Krahas monografive të shumta ai me bahkautorët, inxhinierët Mehmet Metaj e Haki Zoto shkruajtën librin me titull: ‘’Pylli dhe njeriu,, Tiranë 2012. I cili do të mbetet në fondin e literaturës së pylltarisë shqiptare si i pari krijim mjaft i arritur, me mision edukimi, njohje shkencore e ekologjike të ekosistemit pyjor.
Ndersa një vitë më vonë tanima enciklopedisti i pylltarisë së sotme shqiptare Msc Gjon Fierza del para pylltarëve shqiptar me librin historik: ’’Pyjet dhe shërbmi pyjor shqiptar në vite,, edhe në këtë rast me bashkëautor inxhinierët Kolë Malaj e Janaq Male. Puna e tijë sistematike, kërkuese, zbuluese, bashkëpunuese më shumë se dhjetëvjeçare në mbledhjen e materialeve të shkruara, dokumentev, shtjellimin i tyre, në marrjen e intervistave të inxhinierave e profesorëve të shkencave të pylltarisë shqiptare, Msc Fierza hodhi themelet e historigrafisë së pylltarisë shqiptare, me një punë plotë sakrefica, lodhje, tendosje nervash dhe netë të tëra të pa gjum.
Po t’iu hedhësh një vështrim librave, monografive, artikoujve të tijë të shumtë, ai i ka shkruajtur pothuajse sëbashku me kolegët e tijë, duke shprehur kështu zemërgjërsinë, shpirtin e kolektivitetit, të respektit e vlerësimit të tyre. Duke pasqyruar kështu jo vetëm pylltarin e apasionuar e dashuruesin e mjedisit natyrore e pyjor, por, edhe shpirtin e tijë të gjërë, çiltërsinë, aftësinë komunikuese e frymën e bashkëpunimit, duke sfiduar pastërtisht e me plotë guxim e dinamizëm, kohën e pamoralshme, meskine e egoiste.
Gjatë gjithe veprimtarise së tijë në pylltarine shqiptare, Msc Gjon Fierza nuk ka patur hemoglobinë e gjithëfarë llojshme qe të ishte ajo, që ta ndalonte të shprehte aftësitë profesionale nëpërmjet projekteve të shumta, librave, artikujve, radio televizionit, mbledhjeve, konfercave, rrjeteve sociale. Ai në festimin e gjashtedhjetë vjetorit të lindjes vjen me shpirtin e tijë klorofilian, me kurorën e gjelbërt të arritjeve, të respektit e dashurisë së kolegëve pylltar dhe gjithëkush që e ka njohur në vitet e jetes dhe të punës.
Dr. Selman Meziu
