nga dr. Selman MËZIU
Firence, Itali
 |
| dr. Selman MËZIU |
Zëri i tij ju ngjan sirenave uliksiane, që po zgjojn njerëzimin mbarë për zjarret me përmasa gjigande në pyjet siberjane duke shkrumbuar 300 000 km² pyje gjigande duke kapërcyer edhe kufijt e kontinentit evropian, sa sipërfaqja e shtetit evropian të sllovenisë. Ndoshta u shfaq me vonese dhe kjo nuk varesh nga inxhinieri I pyjeve, Dibrani Halil Jakimi. Ai foli me gjuhën e fakteve, me argumenta të forta e pa kompromis mbi gjëndjen mjerane të pylltarisë shqiptare të specialisteve të pyjeve të plagosjeve të shkaktuara, të cilat kullojnë limfë të gjelbërt nga plagët e shumta prej qeverisjeve anadollake. E këto, do t’iu kushtojn, varfëri të skajshme vetë shqiptarëve, në malsi në kodrina fusha e qytete.
Të parët duhet të rizgjohen pylltarët shqiptar. Deputeti Jakimi ka vepruar në përputhjen të plotë në ide e veprime të qindra e mijëra manifestuesëve në të katër anët e dheut, kundër politikave të gabuara në investime, duke harruar hallemadhin, mjedis, tokë, ujë, ajër, ekosistem pyjor. Kur bota mbarë është përfshirë në një lëvizje të madhe në kryerje reformash, lëvizjesh energjike për të realizuar urgjentisht objektivat e rëndësishme në fushat e mbrojtjes të tokës, përdorimit të energjisë së rinovueshme, ndotjeve industriale, modernizmin e transportit me enrgji elektrike, bateri etj., në planifikimin urban për raportin gjelbërim banor qyteti, për të ulur varfërinë duke rritur kapacitet prodhuese të tokës e zvoglimin e sa më shumë të dioksidit të karbonit.
Zëri i tij buçiti në Kuvendin Popullor, kur Oqeani i Ngrirë i veriu po i shkatrrohen dalë ngadal aizbergët miliona vjeçar të akullnajave. Kur ngritja e nivelit te detit po zhduk dhjetra ishuj, po rrrezikon zhdukjen e qytetit 2300 vjeçar të Aleksandtrisë në Egjyptit me 5 milion banor, ku niveli i ujit ngrihet çdo vit 2, 1 milimetër. Pa harruar se të njëjtin fat po e presin kryeqytetin Amsterdam të Hollandës e qytetin ujor të Venecias në Italinë veri lindore.
Ndërsa Organizata e Kombeve të Bashkuara do të mblidhet në Nju-Jork nga data 23 – 26 shtator ku do të ndalet edhe për përballimin e ngrohjes globale (1,5°C ) e cila vetëm për vitin 2018, i ka shkaktuar një humbje prej 2 400 milion dollar ekonomisë botërore. Shifrat galopante, shembujt rrënqethës, tmerri që po i kanoset botës nga vete njeriu si qenia më e organizuar, më e përspsur në mendime gjykime e veprime dhe me ndërgjegje janë dritheruese, katastrofike, të frikshme.
Po gjëndja e mbulesës pyjore, e tërë mjedisit shqiptar si ndodhet në këtë situat të randë në shkallë botërore? Përgjigjen na jep inxhinieri Haki Kola ndër më aktivët i pylltarisë shqiptare, i cili në një intervistë për shtypin, është shprehur:
‘’Vdekja e tokës së djegur e eroduar, ka triumfuar mbi shpate male e lugina. Sipërfaqe të gjëra të tokës janë kthyer në gurishtore të shkreta. Ujrat janë ndotur. Biodiversitety është zhdukur masivisht. Njerëzit largohen drejt qyteteve, ku i pret asgjëja. Prishja e ekuilibrit midis njeriut e natyrës, largimi i fermerit nga pylli e kullota e tij, ka shkatërruar ekuilibrin natyror. Të gjithë ankohen. Të gjithë fajësohen,, Epshi për fitime, pushteti despotik, politikat e çala mbi pyjet e mjedisin, organizimi kryekëput i pa kuptimt, pronësia mbi pyjet, një ngërç që nuk po gjejn zgjidhet që prej tridhjetë vjetësh demokraci, mungesa e kadastrës pyjore ku nuk kemi asgjë të saktë mbi sipërfaqet pyjore e kullosore, volumet e materialit drusor apo kapcitetet në kullotjet natyrale. E gjithë kjo katrahure e ka çuar natyrën shqiptare, pyllin shqiptar, mjedisin në përgjithësi, në pragun më kritik, disfatist e pothuajse të pashërueshëm”.
Po cekim disa momente për të argumentuar mendimet e mësiperme. Agjensia NASA (National Aeronautics and Space Administration) këto ditë lajmëroi se vetëm 24 orët e fundit në Shqipëri ka patur 60 raste zjarresh! Ndërsa shohim vetëm disa pylltar duke fikur zjarrin me lopata, fshesa degë etj. ndërsa fshatarët, malsorët kanë manifestuar një indiferentizëm të pafalshëm, por, llogjikisht të shpejgueshëm. ‘’Nuk është prona jonë, e faji ynë që pyjet u shkatrruan, dhe fshatrat u rrënuan, por, qeverisja mjerane e despotike- përgjigjen në heshtjen e fshehur në rrudhat trurit të tyre tanima të lothshëm.
Pyetja: A nuk mund të kishte blerë qeveria një avion kanades(qoftë edhe me kredi) për fikjen e zjarreve në pyje për gjatë tridhjetë vjetëve etj.? Ndërsa defiçitet në dru zjarri janë të pa përfytyrueshme, kur kemi një të ashtuquajturin merotarium mbi pyjet, popullsia shqiptare në malsi kodrina fusha e qytete ka nevoje për 2 deri në 4 milion metër ster dru zjarri. E atë sigurisht nuk sigurohen nga importi, por, tanima ka filluar prerja masive e pyjev etë rinj, si rasti në ekonomine pyjore Vanas të Dibrës e Dejës të Matit. Inspektorjati i mbrojtjes së pyjeve, celula organizuese më e korruptuar më kriminale, është krijuar për të mbrojtur pyjet duke lenun jashtë inxhiniera e teknik pyjesh.
Shembuj të tjerë janë sa tragjik aq edhe komik për politikën shqiptare tridhjetë vjeçare dhe për qeveritë Rama një dhe dy, të cilët mbajn peng nën ombrellën e unit, e bajrektarit, mjedisin shqiptar, me masa gjysmake e plotësisht të pa motivuara nga ana shkencore, profesionale e përvojave evropiane e kombëtare. Atëhere! Dhe ja edhe një herë mendimi real i autopsisë së gjëndjes shoqërise shqiptare i shprehur më së miri nga inxhinieri i pyjeve, Hakiu:
‘’Të trishton paaftësia jonë për të reaguar, kur është cënuar djepi i jetës dhe e ardhmja e saj, në një atdhe me male pa bimë, e dalëngadalë pa tokë.,, Situata e rënduar mbarë botërore, shkretimi i Shqipërisë çdo ditë e më shume, ndotja urbane, ujore, e ajrit, përshkallëzimet në çimentimin e futjen në tuba të çelikta të arterjeve të gjalla ujore në natyrën shqiptare (Numri i përgjithshëm i hidrocentraleve të miratuara nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë ka arritur 714.) duhet të çojn peshë së pari inteligjencën pyjore e mjedisore, ekologjistët e universitarët për të ndaluar urgjentisht këtë babëzitje, pangopësi, lubizëm, këtë kanibalizëm kundra natyrës e pasurisë pyjore të mbetur. Ku stafetën e moblizimt, organizimit, bashkimit e luftës të pa kompromis, duhet ta marrë përsiper Deputti, inxhinieri i pyjeve Halil Jakimi, si ura lithëse në mes pushtetit lokal, opozitarit të qeverisë, organit ligjëvënës e vendimarrës Kuvendit Popullor.
Tre kollonat e gjelberta duhet të organizohen e veprojn urgjentisht në Shqipërinë me natyrë të cfilitur, me lumenj të futur në arkivole, me detin që brezat pishnajor mbrojtës, po i gllabëron në brigjet e Ishmit të Durrësit dhe të Lezhës, ku pyjet e rinj të ahut e pishave, dushqeve, këtë fundi viti, në prag të dimrit, po i nënshtrohen zhdukjes masive me motorsharra e sopata. Atëhere çfarë duhet të bëjm? Dhe lexojm përgjigjen e mundshme:
Të organizohet sa më parë Agjensia e pyjeve (e sapo vendosur nga qeveria), sektorët e saja përkatëse, mbështetur në përvojën e së kaluarës jo të largët dhe të detyrave që shtron strategjia e zhvillimit të pyjeve, me specialistë të përzgjedhur pyjesh, duke e shtrirë atë deri aty ku ndodhet pylli, ku shtrohen detyra urgjente projktimi e veprimi energjik silvikulturor dhe mbrojtës.
Përfundimi i inventarizimit të pyjeve që është duke u kryer, të shërbejë në hartimin e programit e realizimit praktik sa më të shpejte të një reforme të thellë, në pronësi, sipas traditës shqiptare e përvojes evropiane, duke u mbështetur pa mëdyshje në, Prone Private, Pronë Fshati (meraje, komunal) etj, në Pronë Shtetërore.
Së fudi në hartimin e ligjeve për administrimin, mbjelljen, ruajtjen, shfrytëzime simbolike e përmirësimin e pyjeve ekzistues dhe krijimin e të rinjëve në bazë të ideve të reja të agropylltarisë, brezave pyjor mbrojtës, pyllëzimin e shtretërve e brigjeve të lumenjëve, kurorave të qyteteve, parqeve të gjelbërta, kopshteve botanike etj. etj.
Realizimi i tyre tanima nuk mund të ngrihet pa një platformë shkencore, reale e njohëse me hollsi të kerkesave, gjendjes së siperfaqeve pyjore, kullosore ujore, urbane, gjendja e materialit drunor në vend, dhe programimi e realizimi teknologjik i mundësisë të zëvendësimit të ngrohejs me gaz apo prodhimit të energjisë elektrike, me panela diellore apo elikat me levisje nga erërat apo hidrocentrale duke shfrytëzuar enrgjinë e prodhuar nga dallgët e detit etj.
Realizmi i tyre varet nga bashkimi e organizimi i pylltarëve shqiptar, profesorëve të Fakultetit të Shkencave Pyjore, Fakultetit te Agronomisë dhe specialistëve në pension si dhe të profesoreve të Univesitetit të Tiranës, Shkencave të Natyrës etj. në një Konferencë Kombëtare mbi mjedisin natyror e urban shqiptar në krizën më të thellë e programet e detyat për daljen prej saj. Pylltar shqiptar, inxhiniera të mjedisit, pedagë e profesor, agronom etj. të xhveshim veladonin e partive e bindjeve te kundërta, të indiferentizmit, të marrim inisiativën për të veshur atë të gjelbërtin e së bashku me shqetësimin mbarë botërore , të bindemi, të organizohemi, të mblidhemi, të veprojm, të detyrojm politikëbërsit për nevojën e masave urgjente, për kapërcimin e kësaj situate teje e të vështirë, në të mirë të ekonomisë mbarë kombëtare, mirëqenies së populit, shëndetit e të ardhmes më të mirë të brezave të ardhshëm.
22. 09. 2019 Dr. Selman Meziu
