Shkëmbinjtë që pikojnë mjaltë!

ÇORROSTEN, PËRROI-KANION KU PIKOHET MJALTË...

nga Simon VRUSHO, Berat

Simon VRUSHO

 -Po, -thonë, - në korrik, kur nxehet vapa, nga muri i madh dhe tepër, tepërsisht i lartë, hojet bymehen dhe nga zgjojet natyrorë, shkëmborë pikohet mjaltë, drejt e në përrua, një përrua nazik, disi diskret në zbritjen e tij në fushë, ku takohet me lumin e Molishtit, pak më poshtë Mullirit të Pashait, për t'u kthyer më tej, të dy bashkë, në lumin e Velabishtit.
 

            Ky përrua mbart kanione të njëanshme, nga krahu i veriut, hapur plotësisht ndaj diellit dhe jugut, mur masiv shkëmbinjsh bojë okrre, bojë mjalti, në gjatësi qindra metërshe dhe lartësi dhjetra metërshe, me breza guri ciklopikë të shndërruar në faqe muri nga nëna natyrë...
Lart, në lartësinë marramendëse, të frikshme, gjendet brezi i zgjojeve të bletëve, brenda shkëmbinjve... Bletët zukasin, roitin e roiten, zbresin si re të ulëta për të pirë ujë në përrua, ujë që vjen direkt nga Uji i Ftohtë i Malit të Bardhë...


            Thonë se disa guximtepruar guxuan nga lart të vareshin me litarë mbi atë masiv shkëmbor-muror, me qëllim që me disa thika të gjata, si tip hanxharësh, të prisnin hojet në thellësi e të vilnin mjaltin... Por...
Prishen mendsh dhe... në vend që të prisnin hojet, presin litarët...


            Thonë se këtë mur shkëmbor bojëmjalti guxuan ta shkelnin edhe bullgarët 1000 vjet më parë... Po në vend të murit të mjaltit gjetën aty murin e zi, prandaj edhe kanë lënë emërtimin e tyre , si dëshmi: Muri i zi... Çorrosten... Çjornoje stena...
Prenë litarët, jo hojet...

            Mos vallë, mesazhi është i thjeshtë, i qartë: Nuk mjafojnë mjetet e zakonshme për të arritur caqe të jashtëzakonshme?!...

................................................................................................

Nuk disponohen foto të Çorrostenit-mur-shkëmbor, sepse është edhe larg, edhe vend pa rrugë, por vetëm mund të soditet nga larg, nga ana e Veleshnjes, nga e Gurgozhdës...Dy fotot modeste , të pjeshme i përkasin shkrepjeve të Tiku Senkos.

(Nga triptiku "Rrëfej, rrëfenja, rrëfime.")

SI PO ZBATOHET PROJEKTI PER "MONITORIMIN E MORATORIUMEVE PER PYJET DHE GJUETINE"

                                                    nga Ing. Kleanthi MANDI     

Kleanthi MANDI

          Federata Rajonale e Pëdoruesve të Pyjeve Kullotave Komunale Gjirokastër (FRPPK) duke vlerësuar Moratoriumet si e vetmja mundësi për të shpëtuar dhe ripërterirë pyjet, për krijimin e ekuilibrit të humbur të ekosistemit pyjor dhe rritjen e potencialit të rolit shumëfunksional të pyjeve tona, nëpërmjet projektit “ACHIEVE”, të financuar nga Bashkimi Evropian dhe zbatuar nga Qendra Rajonale e Mjedisit (REC) Shqipëri, përzgjodhi rolin monitorues dhe mbështetës të strukturave shtetërore ligjzbatuese për zbatimin e dy ligjeve në mbrojtje të natyrës.
         Qeveria hartoje dhe miratoje se fundmi ligjin per Moratoriumin e Pyjeve dhe te Gjuetise, të cilat sanksionojnë masat ndëshkimore ndaj kundravajtësve dhe dëmtuesve të pyjeve, por këto masa asnjëherë nuk do të kenë efekt të plotë nëse NE para së gjithash nuk ndërgjegjësojmë vetveten,qe nga strukturat shteterore qendrore dhe vendore deri tek komuniteti si perfitues i drejtperdrejte nga zbatimi i ligjshmerise.
         Ne ilustrim te kësaj ideje, Federata Rajonale e Pëdoruesve të Pyjeve Kullotave Komunale Gjirokastër (FRPPK) ne kuadër te aktiviteteve per monitorimin dhe zbatimin e Moratoriumeve të Pyjeve dhe Gjuetisë; në tre Bashki respektivisht: Gjirokastër; Libohovë; Dropull ka ndermarre dhe zbaton veprime konkrete dhe bashkepunim me te gjitha strukturat ne terren, ndergjegjesimi i komuniteteve , perfshirja e tyre si partner te rendesishem ne ruajtjen e biodiversitetit, si dhe trajnime e seminare me strukturat e ndryshme ligj-zbatuese.
         Mungesa e strukturave eficente shteterore ne qender dhe ne baze per zbatimin e dy ligjeve, gjate muajit Janar 2017 si pasoje edhe e dimrit te ashpër,duket se e kane zbutur kontrollin dhe zbatimin e ligjshmërisë per te dy Moratoriumet.
         Sikurse parashikohet në VKM-në Nr. 438 Datë 08.06.2016, nga data 01 Janar 2017, Bashkia do të jetë i vetmi subjekt përgjegjës për shitjen e lëndës drusore me qëllim furnizimin e popullatës me lëndën drusore për ngrohje. Ligji detyron Bashkine, që çdo e ardhur që realizohet nga ky proçes, të Ri-investohet në masën 100% për shtimin e fondit pyjor dhe zonave të degraduara në këtë fond me qëllim rigjenerimin dhe shëndetësimin e ekonomisë pyjore.
Por a ndodh kështu?Ende shfrytëzimi i pyjeve dhe furnizimi i enteve dhe popullatës me dru zjarri vazhdon te kryhet nga operatoret private te cilët nuk monitorohen e kontrollohen nga asnjë strukture as bashkiake e as shteterore.
         Ne Bashkitë e Qarkut te Gjirokastres nuk janë organizuar strukturat pyjore menaxhuese mbi bazën e parimit të profesionalizimit, me personel inxhinier të diplomuar në një nga degët e fakulteteve të shkencave pyjore. Po ashtu dhe Inspektoriati Rajonal i Mjedisit dhe Pyjeve i cili është përgjegjës për kryerjen e funksioneve kontrolluese në Fondin Pyjor dhe Kullosor Kombëtar, pavarësisht formës së pronësisë e administrimit, nuk eshte organizuar mbi bazën e këtij parimi,pra cilësinë profesionale te rekrutimit te personelit inxhinier pyjor. 
         Ne baze te informacioneve nga terreni te informatorëve rajonale,dhe shqetësimit te komunitetit Zagorit per shfrytëzimin e pyllit te Dermazit (jashtë kritereve teknike-prerje rigjeneruse e shëndetësimi sipas lejes se shfrytëzimit te miratuar) dhe gjueti te paligjshme (cdo Jave) te faunës se kësaj zone,nuk i janë pergjigjur strukturat ligjzbatuese shteterore dhe bashkiake.Informacion per shfrytëzim te paligjshëm pyjesh (jashtë kritereve teknike dhe lejes se miratuar nga Ministria e Mjedisit dhe Pyjeve)dhe gjueti te paligjshme kemi gjithashtu ne Njesine Administrative te Pogonit.Gjuetia e paligjshme ushtrohet edhe ne zonat si Lunxheri e Dropull. 
         Do te jete ne respekt te detyrës ligjore si te Inspektoriatit Rajonal per Mjedisin dhe Pyjet dhe “Tasc-Forces se gjelbert”te Policise se Shtetit te verifikoje zbatimin e ligjit te Moratoriumit per rastet e informimit dhe shqetësimin e komunitetit vendor per abuzime ne shfrytezimin e pyjeve jashtë kritereve teknike te miratuara apo dhe dëmtime të tjera në fondin pyjor dhe gjuetise të paligjëshme. 
        Pamvaresisht problematikave te hasura gjate këtyre muajve,mbrojtja e Pyjeve dhe Faunes,pra zbatimi i Moratoriumeve jane sfida qe kerkojne perkushtim dhe profesionalizem. Bashkepunimi dhe mbeshtetja reciproke eshte kusht I domosdoshem. Sigurisht ne Qarkun dhe Bashkite e Gjirokastres ato do mund te arrihen me mire dhe me shpejt. Vendosja e nje bashkepunimi afatgjate te munguar midis komunitetit vendor dhe aktorëve të ndryshëm që lidhen me pyjet,përdorues dhe përfitues te resurseve pyjore do te mbeshtetin dhe monitorojne strukturat shteterore ligjezbatuese per zbatimin e dy ligjeve ne mbrojtje te natyres.
Drejtusi i projektit.

Pyjet ne Gjirokastër