Meditim
nga: Selman MËZIU
Firence-Itali
I revoltuar sa s’ka kufi, me vetëveten. Me njeriun që nuk din të sillet me mjedisin ku jeton, vepron , lëviz. Me turpin e futur thellë në mëndjen e egër të njeriut. Me të shëmtuerën e të helmtën që kërkon të bashkëjetoi. Me sjelljet që ngren mbi jetën e tij, tallazet e paditurisë. Ngrenë mbi vete mijëra pikëpyetje për paturpësinë që nuk e kupton. Ȅshte njeriu ynë që jetojm sëbashku, por ai mendon përçart. Mendon shkurt. Ai nuk sheh më shumë se hunda e vetë. Nuk del dot nga vetja e te thotë une jam kafshë e egër që nuk e dua veten dhe natyrën. Fatkeqësisht nuk mundet. Prandaj sillet e vepron kështu i pa përgjeqshëm.
Pamje rrënqethëse. Pamje drithëruse. Sa turp kur shikon ujin e pastër të valbonës e të dhjetra lumenjëve mbushur….. Me çfarë? Me ndyrësira e teknologjisë së kohës. Me këto mbetje helmuese për gjallesat në ujë e mbi uji, në tokë e nën tokë. Këtë shumë malsor të rinj e të vjetër e dinë. Por veprojn qorrazi. Veprojn pa e menduar thelle. Dhe ja mjedisi i gjakosur i liqeni të Komanit. Mjedis i pshtirosur. Mjedisi që të shkakton indinjate të thellë. Po ai te zemëron duke tu dridhur mishtë. E pastaj…
Shkëmbi miliona vjeçar që bie thik mbi liqenin e Komanit vështron i çuditur. Vështron me inat përbindëshe. Unë, fletë me vete ai, jam mësuar të shikoi peshkun e dhjetëra qënje ujore të gjalla, dhjetë e pesëdhjetë metra thellësi. E tani shikoi jashtëqitjet më të shëmtuara, më të neveritëshme të njeriut. Unë e kuptoi se kush e ka bërë. Une jami i sigurt. Ȅshtë njeriu, gjithë moshash, i verbuar nga teknologjite e kohës. Ndërsa i varfëruar tejskajshëm nga kultura, edukata, dija. Unë nuk urrej udhëtarët e dikurshëm me varka, gjermanët JohanGjeorgj von Hahn qe udhëtoi në gusht 1863 i nisur nga Vau i Dejës, as Karl Karohl në vitin 1938 nga liqeni i Ohrit drejt lumit Buna. As malsorët që udhëtonin me kalë, me thasë me misër blerë në pazarin e Prizerenit. Aspak barinjt e dhive me trastën me bukë e pak gjizë që kullosnin tufat e dhive. Jo, urrej, unë shkëmbi, njeriun e sotëm që nuk mendon e gjykon edhe sa unë.
Më helmuat. Më bllokuat rrezet e diellit. Ai është dhe i imi. Me shishet, kanaçet, mbështjellëset plastike të ushqimeve tuaja, me mijëra enës plastike, këpucë, sandale, goma maqinash etj. që ke hedhur në trojet e mia. E unë jam trofta, krapi… Kjo sipërfaqe ngjyrë kaltër është prona ime. Pse o njeri je transformuar në përbindësh. Po, në hakmarrës. Nuk ke dhimbje për mua që po më helmon me fëmijë, fare e fis. Unë jam banor i botës kaltëroshe, i natyrës ujore. Të ushqej ty. Të jap oksigjen për frymë marrje. Fatkeqësisht keni ndryshuar shumë. Por, një dite këto sjellje, këto mos kujdesi, këtë burrni që po tregon me botën e kaltër mrekulluese për nga bukuria, do t’i paguash mjaft shtrejt. E do të qajsh me lotë. Do t’i lutesh qiellit e tokës. Por do të jetë vonë, kur fatkeqësitë do të vërshojn si kuçedra të të shkyejn. Po. Vonë tepër vonë. Mendohu. Po me bie në qaf. Jam i pafajshëm. Jetoi në shtëpinë që më ndërtuan brezat tuaj.
Sinfoni e pa dëgjuar. Klithma të vdekurish që dalin prej poreve të gjalla të tokës. Ushqyesja e shumë duruesja e torturave që i bëjmë ne shqiptarë. Zërat e të moshuarëve që vuajn jetën mbi kurrizin plagëshumte të kohës. Ato bashkohen aty te diga e tunelet. Duke u përplasur e ushtuar bashkë me ujin, përgjat vrimave të hapura me makina e duart plote kallo të njerëzve. Mos na shkelni mbi djersën tonë. Mos përçmoni punën sakreficat, netët pa gjumë, buzë e hundë të pluhurosura. Ruani, mbani keto liqene të pastra. Ato duhet të ndriçojn prej rrezeve të diellit. Ato duhet të kënaqin udhëtarin e drenicës, gjakovës, prishtinës, prizerenit, kukësit… Përndryshe do të na mbetni borxhli për jetë të jetëve. Ne ju siguruam dritën për të parë natën e kaltërsine e ujit te qetësuar plotë reflekse magjepse. Juve nuk ju duhet të shtërgoni martelin në vapën e gushtit. As të ndizni fitilat e dinamitëve për të shembur malet e ndërtuar diga. Juve ju mjafton kujdesi, kultura, vëmendja, vigjilenca, përgjegjësia për mjedisin ku udhëtoni e kënaqni syrin e shpirtin me peisazhet magjepse. Kaq e vetëm kaq. Por, ama duhet ta bëni.
Kaltërsia e thelle e liqenitte stergjatur permes malesh e faqe shkëmbinjsh po vdiste. Hija e vdekjes i kiste ramun. Turist nuk kishte. Se i ka ndaluar kovid 19. Por kalimtarët e zakonshëm shqetësoheshin deri me të vjellura, revolta me të bëritura, me dhimbje koke, shtërngim buzësh, mbyllje sysh, ulje koke për më shumë se dy orë, e të tjera efekte. U shqetësuan njerëz të caktuar, shoqata. Ne Kosove e fshatrat e qytete përqark. Sa mirë. Të lumtur edhe peshqit, që munden t’i përballojn zënjes së dritës e ajrit.
Ato janë mosha e pjekur, djem e vajza, shqiptar të përkushtuar, natyrës, pastërtisë së mjedisit, njerëz me kulturë e vetedije për të ndryshuar situatat. Ja disa nga dyqind pjesmarrësit. Dritan Marku me tragetin Berisha, Miki Turs, Albert Pali me Eco Tour Albania, pastaj nuk mund të lesh pa përmendur Professor Zef Gjeta, njeri i penës me shume libra të shkruar, por edhe praktik, marthonomak e kujdestar i gjelbert i natyrës me Eglantine De Cherisey, Rezarta Bare, Brajan Qeta, Adelina Hajzeraj, Arianit Mula, Kristian Gashi, Nazmi Hasanramaj, Bledar Jubani, Jeton Markaj, Al-Ben Guide Kola, Aurora Piroviq, Besmir Kapja, varkëtarët e shumtë e Ndoc Mulaj si ideatori organizatori i pastrimit të pesëdhejtë përqind të mbeturinave në pasqyrën ujore të liqenit të Komanit.
Keto shembuj jane yje të gjelbërt në galektikën e shqiptarëve. Sigurisht duhet t’i ndjekim të gjithë, shembullin e tyre. Me devizën: ‘’Të mbajm pastër mjediset ku punojm, jetojm , udhëtojm, se kështu do të kemi shëndet e lumturi, jetëgjatësi për vete dhe të të tjerët. ,, Pastaj e ka rradhën liqeniiI Fierzës. Nuk është çudi se po u ndërtua diga e Skavicës llomrat, mbeturinat, do kalojn kaskadeat njëra pas tjetrës e do të zhdukin peshqit në Bunë e ishull Lezhe. Po qe se nuk ndryshojm sjelljet kundrejt natyres, e vend jetsës tonë.
Firence, 12.04.2021 Dr. Selman Meziu
No comments:
Post a Comment