nga Prof. dr . Kristaq BËRXHOLI
Tiranë
Pjesa I.
TE NDERUAR KOLEGE VETERINERE.
 |
| Prof. dr. Kristaq BËRXHOLI |
Ne vitin 1881, Pasteri i madh, kreu nje eksperiment famoz gjate te cilit ai injektoi nje grup kafshësh me nje vaksine kundër plasjes qe ai kishte prodhuar dhe nuk vaksinoi grupin e dyte te kontrollit. Pas disa javësh, te dy grupet u injektuan me shkaktarin e gjalle te plasjes dhe ai vuri re se te gjitha kafshët i mbeten gjalle. Kjo ishte me dy fjale se si e përmend historia Pasterin dhe kontributin e tij ne mjekësinë veterinare. Me kete eksperiment dhe punën per valksinen e tërbimit Pasteri mbeti i famshëm deri ne ditët e sotme.
Mbas suksesit me vaksinën e plasjes, Pasteri ndërmori aksionin per prodhimin e vaksinës kundër tërbimit. Te dyja këto sëmundje, ne ato vite bënin kërdinë ne popullatën animale dhe humane. Ne Institutin e tij, ai kryente eksperimente per kete vaksine dhe kishte mbledhur shume qen. Instituti i Pasterit, ishte ne qendër te Parisit dhe qentë, shqetësonin borgjezinë franceze. Ata i dërguan ultimatum kryetarit te bashkisë te atij qyteti, qe Pasteri me qentë e tij, te largoheshin qe andej. Ata nuk e dinin se me se meresh Pasteri, por atyre kjo nuk i interesonte. Pasteri doli jashtë qytetit, atje ku eshte dhe sot Instituti Paster dhe atje prodhoi vaksinën kundër tërbimit. Ne ate kohe, Pasteri bashkëpunonte shume ngushte me mjeket veterinere dhe humane, per këto dy sëmundje. Dhe pikërisht ne kete kohe, ai tha postulatin e tij te madh se:
MJEKU HUMAN SHPETON NJERINE,
MJEKU VETERINER NJEREZIMIN.
Natyrisht ky, postulat qe ka ardhur deri ne ditët tona tregonte per drejtësinë dhe te verteten e profesionit te veterinerit, por ky postulat eshte i pavlefshëm aty ku injoranca, pamvaresisht se shkenca eshte zhvilluar, ka ngelur po ajo. Me kujtohet kur ne nje takim, nje “figure” dikush ja kishte shkruar kete postulat ne fjalën qe do thoshte, ai e lexoi dhe qeshi. Natyrisht qeshi me injorancën e vet, me nivelin e tij, te cilin po e lexojmë dhe e shofim sot e gjithë ditën.
E nisa me kete, postulat kete shkrim, pasi sot ne te gjithë boten, profesioni i mjekut veteriner, eshte nje profesion tejet i nderuar dhe i respektuar, te dashur kolege te mi. Eshte nje profesion mjaft i kërkuar. Mjafton te përmend nje fakt qe ne Hanover, ne UNI e veterinarisë, konkurrojnë 2000 kandidate per 200 vende per profesionin e mjekut veteriner.Po kështu ne Angli e te tjera vende.
Perse e tha kete postulat Pasteri i madh. Ky njeri i ditur, qe vete nuk ishte mjek, e kishte vrejtur gjate gjithë kohës se tij se per te luftuar sëmundje te tilla si tërbimin dhe plasjen, TE CILAT NE ATO VITE BENIN KERDINE NE TE DY POPULLATAT, nuk ishte zgjidhja e mbrojtjes se njeriut, POR ZGJIDHJA ISHTE NE THEMEL, VAKSINIMI I KAFSHEVE dhe luftimi i rezervuarëve. Dhe i madhi Paster punoi pikërisht per kete dhe mbeti ne histori.
E përmenda kete moment, te cilin jo rralle e kam përmendur, per te treguar se roli i shërbimit veterinar ne shoqërinë njerezore eshte themelor ne luftën e sëmundjeve qe prekin popullatën animale dhe humane, jo vetëm per këto dy sëmundje, por sot numërohen mbi 200 te tilla, ku nje pjese e tyre janë me rrezikshmëri mjaft te madhe per shoqërinë njerezore. Dhe ne kete lufte kundër tyre, natyrisht qe shërbimi veterinar eshte themelor, pasi ai e lufton sëmundjen jo ne piken e fundit, por atje ku ai lind dhe shpëton kështu njerëzimin. Edhe nje here ky eshte thelbi i postulatit te te madhit Paster.
Sherbimi veterinar ne vendin tone, eshte natyrisht shume me i vjetër. Ai daton ne vitin 1928, ku i madhi dhe i paharruari Dr. Bilal GOLEMI, themeluesi i këtij shërbimi, hodhi bazat e para te tij. Qe nga ajo kohe, ky shërbim ka bere përpara me zig zage. Ai filloi te zhvillohej menjëherë mbas çlirimit te vendit, ku kontributi i tij ka qene i pazëvendësueshëm ne luftën kundër sëmundjeve qe kalonin nga kafshët tek njerzit. Si rezultat i kësaj, ne vitet 1990, vendi yne erdhi pa sëmundje te tilla problematike per njeriun si brucelozën,
tuberkulozin, tërbimin, dhe raste sporadike te plasjes. E natyrisht, ne si shërbim veterinar qe kemi punuar ne ato vite, jemi krenare per punën e bere dhe rezultatet e arritura. Askush nuk mund ta mohoje kete.
Ajo qe une dua te theksoj me force se pamvaresisht se shërbimi veterinar ne ato vite te 45 – 90, ishte si me thene vrima e fundit e kavallit dhe kjo jo per fajin e tij, po per fajin si sot te pushtetarëve injorante qe drejtonin vendin. Ata, megjithëse shkonin vazhdimisht ne perëndim, per te pare etj gjera, ngelen ne nivelin e atij qe përmenda me larte. Ne te gjithë boten, ky shërbim zuri vendin qe i takonte, tek ne, ai ngeli përsëri atje ku ishte. E megjithatë, pamvaresisht kësaj injorance, i këtij niveli deficitar mendor, i mesjetarizmit drejtues, ai si shërbim u organizua deri ne qelizën e fundit te ekonomisë ku kishte kafshe te bashkësisë. U ngrit fakulteti qe e furnizonte me kuadro kete shërbim, u ngrit nje institut i cili me gjithë vështirësitë e tij, jo vetëm diagnostikonte sëmundjet, por prodhonte edhe afërsisht mbi 50 lloj biopreparate, te cilat luftuan nje sere sëmundjesh qe përmenda me larte..Mjeku veteriner, ne ate kohe, pamvaresisht se ishte ne fund, ai ishte me pak i vlerësuar nga pikëpamja e vlerësimit te vështirësive. E vetmja gje e vlerësueshme per te ishte dalja ne pension, pikërisht per shkak te këtyre vështirësive ne moshën 55 vjecare.
Gjithsesi, gjate atyre viteve, shume figura te këtij shërbimi dhanë nje kontribut te paçmuar per luftimin e sëmundjeve zoonotike dhe te atyre qe dëmtonin vetëm popullatën animale, per te cilën ne u jemi mirënjohës si atyre qe nuk jetojnë me edhe te tjerëve qe ende jane.
Mbas vitit 1990, ky shërbim mori goditje te njëpasnjëshme, deri sa arriti ne ditët e sotme qe thuajse nuk egziston. E para e punës, ai u shkatërrua ne emër te injorancës, luftës kundër komunizmit. Si pasoje e kësaj, sëmundjet qe thuajse ishin zhdukur u kthyen mbrapsh dhe ndërsa bota ato i zhduku qe nga vitet 1960, ne ende sot merremi me to.
U shkatërruam institucionet. U politizuan ne thelb dhe u detyruan, si pasoje e diskreditimit dhe luftimit te njerëzve te punës, te degradoheshin deri ne nivelet e sotme. Vete organizimi i këtij shërbimi, pamvaresisht se me erën e re qe po lindte duket se detyrat e funksionet e tij nuk ishin vetëm ato qe ata kishin gjate viteve te komunizmit, prape se prape, ky shërbim, nuk shkonte paralelisht me organizimin, ngritjen e nivelit tekniko – profesional, mbështetjes se institucioneve, vendosjes ne krye te tyre te njerëzve te zote. Te gjitha këto u konkluduan ne kete 10 vjecar te fundit 2010-2020. Me shkatërrimin total dhe nje organizim diletantesk te tij, ne te gjithë vendin.
Kjo beri qe ky shërbim te jete jashtë loje. Semundjet zoonotike qe qarkullojnë ne vendin tone, janë shtuar ndjeshëm, ku une do te përmend vetëm disa prej tyre si: Tuberkulozi, plasja, bruceloza e gjedhit , tërbimi, ethja Q, Virusi i Nilit perendimor, Leishmanioza, ekinokokoza, sëmundjet e tjera parazitare, sëmundjet zoonotike te lëkurës, tick borne encefaliti, ethje hemoragjike e Crime Congos dhe shume te tjera. Por çfarë vrehet sot? Sot vrehet ai mentalitet komunist qe ka 30 vjet, qe shërbimi veterinar nuk ka pse na duhet. Vendosja ne krye te punëve, te njerëzve, ministra e drejtore pa integritet profesional, pa aftësi drejtuese, vetëm per përfitime etj, ka bere qe te dëmtohet ky shërbim..
Sot, profesioni i veterinerit, ne krahasim me boten perendimore, vetëm per shkak te këtyre injoranteve ne drejtim, te jete nga me te poshtëruarit, nga me te pa vlerësuarit, me te pamerituarit, pamvaresisht se ai, punon me tere potencialin e tij, duke duruar poshtërimin, ofendimin e drejtueseve te shekullit mesjetar.
Shkaterrimi i struktareve egzistuese, qe nuk ndodhi as ne kohen e komunizmit, por tani ne kete periudhe qe duhet te ndodhte e kundërta, tregon se me çfarë drejtues kemi te bëjmë. Mjafton te përmend disa momente, qe i kam përmendur sa e sa here si vendosja ne krye te institucioneve njerëz pa personalitet, shkrirja e strukturës piramidale dhe stisja e disa organizimeve te cuditeshme qe nuk gjenden askund, detyrimi i strukturave egzistuese te bëjnë punën qe nuk u takon, vënia e tyre ne shërbime per interesa te drejtuesve(mjafton te përmend këtu, përdorimi i atij shërbimi te sakatuar, per interesa te drejtuesve, per te gjetur e mbledhur lekuret) etj, tregon se shërbimi nuk eshte aty ku duhet.
Dhe ne fund te fundit, nxjerrja ne pension me nje pagese qesharake, me te cilët do talleshin te gjithë kudo qe janë, i ve vulën kësaj pune titanike dhe dhënies gjithçka per kete shërbim nga njerzit qe e perbenin, tregon se ku kemi arritur.
Krahas kësaj, edhe ato struktura, pamvaresisht se quhen te pamvarura, u bene te varur deri ne piken e fundit, pikërisht drejtues te tille. Keshtu desha te përmend,denigrimin e UMVSH, e cila u ngrit si nje strukture mbështetëse e këtij shërbimi, por qe u kthye ne shërbëtor i bindur i pushtetarëve.
Bazuar ne këto gjera, te nderuar kolege, qe une i parashtrova shume shkurt, ju ftoj se tani eshte koha qe mjeket veterinere, te ndjejnë përgjegjësinë e profesionit te tyre, te mblidhen dhe te kërkojnë me këmbëngulje te drejtat e tyre qe u takoj e duke filluar nga:
1- Organizimin e shërbimit veterinar
sipas modelit botëror e jo sipas
mendjeve te prapambetura shqiptare.
2- Te kërkojnë rritjen e pensioneve ne vartësi
me vështirësitë e profesionit.
3- Mbeshtetjen pa kushte te shërbimit
veterinar, per te kryer detyrën e vet.
4- Vendosjen ne krye te punëve, njerëzit sipas
aftësive e jo njerzit sipas miqësive.
5- Clirimi i strukturave te pamvarura nga
varësia e ministrisë.
6- Mbeshtetjen e fuqishme per Institucionin e
vetëm te mjekësisë veterinare-ISUV
7- Largimin e te gjithë njerëzve qe nuk kane
lidhje me shërbimin veterinar.
8- Largimin e te gjithë drejtuesve te paafte, te
vendosur sipas miqësive ne krye te
institucioneve te shërbimit veterinar.
9- Vleresimin e shërbimit veterinar, ne
problematikat qe ai mbulon si partner me
shërbimet e tjera.
Keto jo per vehten e tyre, po per zhvillimin e vendit. Per zënien e vendit te merituar te këtij shërbimi, per te ecur krah botes, dhe per te qene identike me ta. Ne kete periudhe, kur po përgatitemi qe te hyjmë ne Europe, ky shërbim i cili ka qene pjese e bizedimeve ne procesin e integrimit te Shqiperise ne BE, te zere vendin qe i takon dhe te marre mbi kurrizin e vet, te gjitha problematikat e vendit.
Askush me mire, nuk mund ta beje kete pune, përveçse mjekeve veterinere te vendit. Largimi i trurit, nuk eshte merite per kete vend. Eshte fatkeqësi.
Une i ftoj mjeket veterinere, te zene vendin e tyre ne kete bote problematike. Mos kujtoje ndokush se me kete kam ndërmend te bej thirje per protesta etj etj. Jo, por ka ardhur koha, bile ka kaluar, qe edhe ky shërbim ashtu si gjithë shërbimet e tjera dhe qe lidhet jo vetëm me shëndetin e kafsheve, por edhe te njerëzve, te ZERE VENDIN QE I TAKON NE SHOQERINE SHQIPTARE.
E di qe sot, dikujt, edhe mund te mos i pelqeje, por nesër e di qe do mendoje te kundërtën.
Me shume respekt per te gjithe mjeket veterinere kudo qe jane.
24.09.2020
Prof. Kristaq BERXHOLI
No comments:
Post a Comment