Në emër të dashurisë për punën e jetën

Mbresa nga një Panair në Masaçuset në Amerikë

nga Namik SELMANI

shkrimtar, poet

Boston SHBA

Namik SELMANI

Vështirë të mendoje se do të ishte ndryshe mbresa që merrte çdo vizitor apo edhe pjesëmarrës i drejtpërdrejtë në atë aktivitet Panairi që bëhej në Marsshfield të Masacuisesit në këto ditë gushti. Ishin planifikuar 10 ditë dhe ne morëm pjesë në njërën prej tyre. Mbase atë ditë kur, më shumë se në të tjerat, secili prej nesh jetonte në të njëjtën kohë brenda sa e sa dashurive.
Thënë më qartë që në fillim nuk e patëm aspak të vështirë që të ishim pjesë e vetë Panairit jo vetëm që ishim pak a shumë qytetarë të Masaçusesit, për një kontribut modest që dhamë, por edhe për atë ngrohtësi që morëm në të gjithë ditën e Panairit.
Kur të largoheshim nga to edhe sot e kësaj dite na vijnë vrullshëm mes emocioneve, mes ëndrrave me një mesazh që ti e merrje me vete e, modestisht doje që në mënyrën tënde, t’ua jepje të tjerëve Të paktën lexuesve të kombit tend, jo me gjuhën e moralistëve, me të cilën është mbushur dingaz media, internet, shkolla, e në çdo lloj fronti fjale, po me një gjuhë të thjeshtë . Të paktën të tregosh atë që pe e më tej….no koment.
Mbase secili prej nesh do mësojë atë që nuk e di ende, do të shohë atë që nuk e ka parë, do të bëjë mirë atë që nuk e ka bërë deri tani. Të harrojë atë ligësi që fle kutullaç brenda vetes e që jo rrallë na shfaqet në rrugë, në shkollë, në lokal, në punë në foltorët e tribunave, në argëtim, në…

Në të njëjtën kohë mes atyre qindra mbase edhe mijërave njerëzve të moshave të ndryshme ku numrin më të madh e kishte rinia, e kishin fëmijët e shkollës 9-vjeçarë si themi ne, t’i prekje dashurinë për punën, për kafshët shtëpijake, për të bukurën, për artin, dashurinë dhe vizionin për të nesërmen, qytarinë që dukej te secili hap që bënte të secila fjalë që dëgjooje. Shihje dashurinë e mikpritësve për njëri-tjetrin me dëshirën që secili të bashkëpunonte për të bërë më të mirën. Askush nuk urdhëronte, po secili e dinte vendin e tij, detyrën e tij, frontin e tij. E të gjitha këto të mblidhnin tek ti një shportë të stërmadhe emocionesh për secilin vizitor, qoftë edhe më të largëtin si isha unë me bashkëshorten time që kishte marrë dhe një mision fisnik në këtë ditë të shënuar Përtej atyre dashurive që në pamje edhe mund të ishin pak të vogla, ishte dashuria për qytetin, për mbarë Amerikën. Kudo flamujt e Amerikës sikur ishin diej të vegjël që drejtonin këdo që lëvizte, që shihte që bënte punë të mira.

 Ishte përvjetori i 151-të i këtij aktiviteti. Shumë hollësi për të do na jepnin dhe reliket e një ekspozite që niste që nga vitet 20 të shekullit të kaluar, makina shkrimi, shkrime gazetash, etj
Mikpritsja jone në këtë aktivitet ishte zonja Kollen Bruke, një nga aktivistet më të spikatura të këtij komuniteti.

Ajo ishte sjellë edhe një ekip me fëmijë mjaft aktivë duke nisur që nga fëmijët e saj. Marku që ishte dhe mjaft punëtor. Në rrugët e mjediseve ku ishin kafshët shtëpijake ai ecte me çizme dhe me atë të qeshurën e tij karakteristike pa u ankuar për lodhjen që mund të kishte brenda vetes.
Mes tyre do të veçoja edhe vajzën 12-vjeçare Riley Vaccarino që në këtë ekip vullnetarësh kishte rolin e dizenjatores ose të stilistës së veshjeve së kafshëve
Me vete një çantë të madhe me të gjithë mjetet e e stilimit. Makinat qepëse që do të realizonin qepjen e ideve të tyre kishin ardhur prapë vullnetarisht. Zonja Diana dhe zonja ime kishin ardhur me makinat e tyre qepëse. Nëse do të ndodhte kjo në Shqipëri (qofsha i gabuar) të gjithë do të kërkonin para, madje shumë para.

E pra Rileu një vajzë e talentuar kishte 4 vite që merrej me stilin e veshjes së kafshëve, të dhive, të kecave. Të nesërmen do të bëhej sfilata e dhive dhe ato do të dilnin jo vetëm të pastra, të rregullta, por edhe të bukura me rrobat plot ngjyra, me dashurinë që thamë më lart.
Për këtë gjë pamë disa vajza dhe djem që merreshin qoftë dhe me një
qime tepër të dhitë që ta qethnin me makinë qethëse apo duke ngjyer putrat e dhive dhe të kecave me bojë të zezë me furçë të vogla.
Riley kishte mjaft fantazi dhe ishte mjaft e pasionuar me këtë punë. Dukej se veç këtij pasioni, ajo kishte dhe të tjera. Në një mjedis tjetër bëhej një garë me të gjithë dhitë dhe kecat pjesëmarrës në një konkurs të veçantë.

Të gjithë fëmijët, të veshur me uniformë pantallona bezhë dhe bluzë të bardhë me dhinë ose kecin e tyre që kishin në duar ndiqnin rregullat e garës që drejtohej nga një vajzë e re rreth 25 vjec.
Më tej pulat. O, sa shumë pula të ndryshme mbi 300 lloje pulash të madhësive të ndryshme për mish, për vezë, për shtesë. Diku dhe disa gjela që kapardiseshin mes vizitorëve dhe nuk e harronin ritin e këngës së tyre.
Një vajzë mbante më tej një gjel deti të bardhë dhe iu tregonte të gjithë vizitorëve për të. Nuk duhet harruar se Gjeli i detit në Amerikë është thelbi i Festës së Falenderimeve. Njëra pas tjetërës vinte ekspozeja e gjedheve me lotë e viçat . Secili kishe pasaportën dhe vendin nga vinte. Moshën dhe peshën e tyre
Kuajt ishin pak më të përkëdhelur. Diku mes asaj qyteze kishte dhe një hipodrom ku bëheshin gara kuajsh në ditë të tjera të vitit. Mes tyre Klubi i Hekurudhave kishte ngritur Selinë e vet. Disa vite më parë isha parë me mikun tim të ndjerë që ishte i vetmi anëtar shqiptar i Klubit të Hekurudhave Pollin në qendrën e tyre

Ishte më se e duhur që ta shihje një pjeë të klubit . Një udhëtim me minivagonat, me minilokomotivat kundrejt një çmimi prej 5 dollarësh Një mrekulli e vërtetë Pas një viti klubi feston 80-vjetorin e tij. Ecim më tej. Befasi e vërtetë Pavioni i Luleve dhe më tej i perimeve. Ishin të gjithë llojet e luleve që rriteshin në këtë zonë. Secila me një emër me numër dhe në fund në një glob të qelqtë me mjaft mirësjellje kërkonin nga vizitorët që të bënin vlerësimin për lulen më të mirë.
Në një kënd të sallës një nga përfaqësuesët e firmës që kultivonte lule dielli kishte vënë një kulaç të madh dhe të gjithë merrnin kokrra për t’i mbjellë. Ide amerikane!!
Jashtë ishin vënë dy kunguj njëri që peshonte 1605 paund rreth 720 kg dhe tjetri që peshonte 430 kg. të dy kishin dhe çertifikatën përkatëse të çmimit të marrë.

Në katin e dytë të ndërtesës në formën e një dyqani ishin mjaft objekte artizanale që përtërinin traditën e qëndistarisë të thurjes, të rrobaqepsisë, të gjendjes etj
Të gjitha të punuara ne dorë e kuptohet që ne të ardhurit nga larg u orientuam shpejt me këtë traditë amerikane plot larmi. Pak metra më tutje ishte ekspozita e agroturizmit. Bimë nga më të ndryshmet perime të stinës, të një cilësie mjaft të lartë. Një betejë e fituar me ushqimet jo bio.
Më tej një ekspozitë fotografishë. Vitet e aktivitetet e kaluara ishin në fokus të fotove që kishin bërë vetë fëmijët ndërkohë që kishte edhe gazeta për një kafshë të caktuar, për një degë të caktuar. Gjallëria e tyre momentet e mbushura me detaje, optimizimi e qeshura karakteristike amerikane, dielli kafshët oqeani, libri, të gjitha prodhonin një mjedis mjaft optimist.
Në një çadër të sajuar kishte dy kovaçë që me një zjarr të vërtetë qymyri, bënin disa orendi të vogla për fëmijë sipas porosisë së tyre. Në një çadër tjetër një piktor bënte ornamente me lule në fytyrat e fëmijëve.

Në një shesh të sajuar një shou me numra magjikë personazhi i magjisë merrej nga vetë spektatorët. Sa bukur, shfaqja ishte një bashkëpunim më vete.
Vemendja e organeve të pushtetit është mjaft e madhe në çdo vit. Tregu Marshfield Farmers është themeluar në vitin 2006 si një treg vere. Brenda pak vitesh konsumatorët kërkonin që tregjet e dimrit të shtoheshin dhe ato kanë vazhduar që atëherë. Tregu ka fituar një reputacion të të qenit shumë "miqësor". Mbledhja e shitësve është bërë një familje, ku rreth një e treta e shitësve janë banorë Marshfield, duke i mbajtur dollarët tuaj shumë lokalë.
Çdo gjë këtu është vendore. Të zonës janë fermerët, mjeshtrit e artizanatit, kuzhinierët që përpiqen të bëjnë 100% mallra vendore duke përfshirë prodhimin, kullotën e ngritur të kafshëve, ushqime të shijshme dhe të ndryshme dhe të prodhimeve bujqësore mallrave në shtëpi. Tregu ofronte muzikë familjare, parkim falas, pranim falas, dhe të paktën një aktivitet i fëmijëve të lirë. Shpesh ofronte edhe demonstrime dhe gara, ushqimin të shumëllojshëm.

Lojerat që kishin mbushur sheshin ishin vërtet të jasjtëzakonshme. Ishin në një lloj gare ku provohej forca, mençuria, vemendja, durimi. Një shkollë e vërtetë që ta jepte loja
Të gjithë largohen me më shumë dashuri për punën, natyrën, me ambicjen më të madhe për të bërë diçka të dobishme për veten dhe komunitetin ku janë.
As që bëhej fjalë për rregullin sigurinë në këtë zonë panairir. Një rregull i jashtëzakonshëm.
Pas lamë edhe tingujt e fortë të muzikës amerikane.
Të nesërmen do të bëhej një garë me motoçiketat.

Mbase ne, shqiptarët duhet të ishim më syçelë para kësaj përvojë që, në pamje të parë është lokale, por brenda çdo detaj të saj, kishte ambicjen amerikane kaq të fortë.
Të respektosh njeriun e punës dhe vetë punën. Sa bukur! Ishte Kryefjala e asaj që pamë që shkruam dhe që morëm me vete si emocion. Dhe ditë të tilla nuk harrohen lehtë. Brenda emocionit tënd të lind dëshira që t’ua tregosh edhe të tjerëve, qoftë edhe thjesht pa zbukurime të mëdha.

Boston, 24 gusht 2018

MIK ME TË MËDHEJTË.

nga Thanas HODA

Çikago, SHBA

Thanas HODA

Maksuti kishte qenë kryetar koperative për disa vjet. Tokat fshati i kishte fushore, dhe me pak blegtori e pemtari, si të thuash e siguronin bukën. Por ajo që e bënte kryetarin të dëgjuar dhe me autoritet tek fshatarët, ishin bëmat e tij, "miqësia" me të mëdhejtë e udhëheqjes! 

Kryetari, në të vërtetë, kishte një djalë polic, diku aty afer Tiranës. Megjithatë, kur e pyesnin dashamirësit, ai ulte pak zërin, si me konfidencë, u thoshte se djali ishte në shërbim tek të mëdhejtë! Kur mbaronin punët e shumta të vjeshtës, prodhimet futeshin brenda në depot e koperativës, e nën shirat e mërzitëshme të vjeshtës, nxirrej rakia, kryetari se nga zhdukej për ca kohë! Kur kthehej në fshat, i mblidhte si klloçka zogjtë rreth vetes, e ashtu shtruar-shtruar, tregonte të rejat, takimet interesante, të ngrënat e të pirat me ata që të tjerët i kishin parë vetëm në fotografi!

- Ç'tu themë, vëllezër! Sa vajta në Tiranë, të shikoja djalin, se nga e morri vesh Kadriu. Dërgoi e më morri që atë natë në shtëpi. Po del fjala e përhapet sa del nga goja, e jo për mua që më njohin të gjithë! Hjade, hajde si ma shtroi! - e kryetari vazhdonte t'u tregonte dëgjuesve të mrekulluar hollësitë e dollive me Kadrinë! 

- Kadriu ngriti shëndetin tuaj dhe e piu me fund! E piva dhe unë! Si të mos e pija për ju? .....Kur fap hyri në derë Hysniu! 

- Paska ardhur Maksuti! U bëftë mirë! 

- Po pse, o Kadri, nuk na thua, po ta marrim vesh nga te tjerët? -E kështu kryetari, tregonte se si çak njeri e çuk tjetri, i pinë ca gota nga e "uruara" e koperativës! 

-Nesër mbrëma jeni nga unë, nuk dua llafe.

- Hysniu u ngrit te ikte se vajti vonë! Kur fap, dera! Ishte Memeti! 

- Ja BabaZoto! Ja çirakët e Koshtanit! U ngritëm të gjithë në këmbë!

- More Kadri, bravo të qoftë, si ka ardhur Maksuti e nuk na thua!? Po edhe ne e duam, e jo vetëm Ti! Unë e kam timin e Ti ma more!- Dhe kryetari vazhdonte të tregonte rreth takimit kaq të papritur me udhëheqsit, por gjithmone sipas psikologjisë së fshatit ! 

- Nuk e di ç'plan kini bërë ju, por nesër mbrëma u pres nga unë, dhe mbaroi kjo punë!  - dhe Maksuti imitonte tonin e ashpër të kryeministrit nga Corrushi! 

- E kështu, gëzuar ai, e gëzuar ata, shëndeti filanit e shëndeti i tjetrit, hanin e pinin sipas zakonit të vjetër!
- E mbusha gotën edhe unë.
 -Këtë do ta pimë për shokun Enver, u thashë, unë do ta pi me fund, ju sa të doni! Dhe e ktheva! Kur troket përseri dera! Hyri i Madhi!

Kësaj radhe Maksuti u ngrit si me sustë në këmbë, duke tundur kokën ngadale, me dorën e vendosur mbi ballë e sytë gjysëm të mbyllur, për të përforcuar kështu madhështinë e atij takimi me të madhin e partisë! Dhe po kështu vepruan edhe bashkëbiseduesit e tij që deri pak çaste më parë, qëndronin të ulur këmbëkryq nga të gjitha anët! Ata gjithë sy e vesh ., si të hipnotizuar, ngazëllenin nga gëzimi dhe mrekullia e padëgjuar ndonjëherë në ato anë, që për fatin e madh të tyre, e dëgjonin jo nga të tjerë, por nga goja e vetë kryetarit! 

- Pa shih, pa shih, kush na ka ardhur! - imitonte tani kryetari zërin e ëmbël të Komandantit! 

-Po pse o Kadri? Të huaj jemi ne? Ka ardhur Maksuti e nuk dimë gjë! Edhe neve na ka marrë malli, se vamë kaq kohë që nuk e kemi parë! 

-Po si je o Maksut? Si është populli? 

-Hajde gëzuar! Nesër mbrëma, do llafosemi më shtruar tek une! 

E kështu Maksuti tregonte hollësitë e darkave të tjera tek shtepitë e udhëheqjes tek Blloku, dollitë, gëzimet, urimet dhe premtimet për vizita në bazë së afërmi! 

Vitin tjetër kryetari me miq të shumtë, i ngarkuar rëndë si kokoshi i plakës, nisej për vizita dhe sebepe drejt Tiranës......., dhe të gjitha shkarkoheshin në shtëpinë e djalit polic që të kalonte dimrin ngrohtë me të mirat e fshatit!

Marrë nga Libri : 

“RRUGËT JETËS MË SHPIEN NË LABOVË ( E perpunuar ) 

Miti i vendlindjes dhe braktisja e dhimbshme

nga  Dr.  Selman MEZIU

Firence Itali

Selman MEZIU

Një oxhak me gjurmët e nxime të zjarrit dimnor në faqet e gurëve të gdhendur. Duket si një kull që veç vajton e ndjen dhimbjen therëse të kohës. Përqark mure prej guri e balte të shembura barbarisht. Gurët, dheu i shkërmoqur, hithrat, kixhlat, barishte gjithëfarëshe rrinë si të shpërvjelura me një hije trishtimi të përshpatuna përkundruall gjurmëve të mureve me pamje trishtuese. Në ish dhomën e fëmijëve tanima gërmadha tmerrëndjellëse duket trupi bardhërosh i mështekzës, me kurorën lozonjare që e ledhaton era. Dëgjohet fëshfërima e gjetheve formëzemrash me një tingëllim vajtues e trazues plagësh të gangrenizuara.

Nuk u rrëzua nga gjylet e topave të turkut kjo shtëpizë. Nuk u dogj nga zjarri përvëlues i njerëzve të egërsuar të brigjeve të dnjestrit. Nuk e shkatërroi forca e tërmetit shtatë ballësh, nga lëvizjet e tremuna të shtresave gjeologjike të tokës. Jo, fatmirësisht! Por, përkundrazi një forcë e brendshme shpërtheu marrëzisht. Ajo shkriu si me llavë vullkanike, trurin e njerëzve, ju varrosi zgjuarsinë, ju trullosi ndërgjegjen si dhe ju preu limfën jetëdhense, këtyre malësorëve kreshnik e kryelartë dhe tmerri vazhdoi, duke terrorizuar, kafshët, zogjtë, pyjet, shteruar ujëra përrenjsh, lumenjsh, liqenesh dhe….

Kasolleve filluan t’iu kalben dërrasat, e të mbijnë mbi ato kapelet e këpurdhave, shtresat e myshqeve duke u bamun streh krimbash, mizash, grenzash, fluturash, larvash… Tjegullat u thyen, humbën ngjyrën e kuqërremtë ndërsa qeprat, trenët, demët nuk e mbajtën ma peshën e vet. Ato filluan të zhurmojnë idhnueshëm marshin funebër të vdekjes. Të ulurijnë në humnerat e pafundme të zhdukjes duke formuar grumbuj të paform tmerrëndjellëse lendësh të pakuptimta. Skelet bishash të shfarosuna nga forcat e shumta të natyrës së egërsueme duken këto qindra shtëpi e kasolle, ish streh jete njerëzish. Po ku janë vallë? I shfarosi malarja, turbekulozi, kolera, zia e bukes apo…?

Ato njerëz dikur krenar e kryenalt tërhoqën kambët zvarrë me shpirtin të vrarë egërsisht me zemërat plagosun përgjakshëm, ikën, ikën, diku larg. Macet e qentë mbetën të vetmit besnik trojesh, votrash zjarmi, sofrash buke, hambar misri, magje mielli. Ato hidhnin një hap të lothshëm të vrarë, të vaget, dhe kthenin kokën, herë pas here duke vë- shtruar prapa. Nga shtëpia me dritare, oxhaqe e dyert e hyrjes me kyçin e mbyllur. Nga përroi ku gurgullon uji i kthjellët me drurët e shkurret ku cicerojnë zogjtë. Nga shpatet e maleve me pyje lisi, mështekënash, ahu, lajthie thanash e arrash. Nga lëndinat e gjelbërta me lulet e shumta erëkandshme që iu ngjajnë sixhadeve të thuruna në razbuj nga nanat, duar arta e shpirt artistesh. Nga qielli ku bluja e thellë humbëte diku, duke marrë ngjyrën e murrme të reve që do të sillnin shiun bereqetë shumtë. Por ato e kaluan mullirin me lugun e drujt, urën prej dërrasash e pastaj qafën e malit, ku u shpalos një botë krejtësisht tjetër. Edhe pse ishte kamxhik mjerimi e kullonte kupa, kupa helmi, cfilitje, vuajtje duke fjetur asfalteve të qyteteve lluksoze ato nuk mundeshin me u kthye mbrapsht.

Të strukur të ndrydhur, të vuajtun nga ece jaket për të kërkuar ndonjë qoshkë fjeteje apo çfarëdo lloje pune. Sa për të rrojtur gjallë. Edhe me pak para të paguara, edhe pse me shumë punë të lothshme deri në raskapitje e urie ligështuese. Të cfilitur nga punërat e randa e shfrytëzuese gjer në palcë. Ato, dikur malësor kreshnik do vazhdonin kështu rrokullimën e jetës. Pa natyrën e bukur, bujare të shëndetshme, qetësuese. Pa vëllain, motrën, nanën, edhe ato diku të syrgjinosun. Një jetë e pakuptimë, krejtësisht artificiale. E megjithatë, duhesh jetuar. U ndërrue gjuha, u lidhën miqësi të reja, lindën fëmija. Një transformim kryekëput psikologjik, marrëdhëniesh, sjelljesh, bashkëpunimi e njerëzillëku.
Por, mendja, hera herës fluturonte duke kundruar vendlindjen. Aty ku bora iu vinte plisin e bardhë maleve. Atje ku luginat e shpatet vallëzonin nën të ftohtin e acart, shtërngatat e shirave. Atje ku dëgjohesh qyqja e këndonte bilbili ëmbëlsisht, ku ahet ngriheshin si kollona akropolesh. Atje ku ndonjëherë kandili i moçëm prej bakri llamburiste si shigjet me pakëz dritë. Atje ku mësuesi iu mëkonte shpirtin e kryeneqësonte krenarinë me emërat e vendlindjes me historitë e bajlozave, ciklopëve e legjendave me shtojzovalleve. Atje ku qumështi e mjalti binin erë lulebliri e shegji, gështenje dhe kamomili apo aroma drethëzave ledhatonte hundët e pastra nga ajri i kandshëm i luginave, mbuluar nga e gjelbërta e mështekëzave elgante.

Endesh në fshehtësi jeta. Kuptimi i secilës ishte rrokullisur përkundruell mëngjeseve të zhumshme të sertënueme e të egra. Vështrimi bridhe në kulla te nalta prej xhami dhe hekuri e miliona makinash që iu ngjanin mizave përdhese, mijëra fije telash, minaresh, antenash, lypsarësh me duart e mpira thatanike që kërkonin lëmosh. E mallnimi ju ngujon shpirtërat, iu trazon lotët e kripura të hidhërimit e dashurisë së jetës rinore të shkatuara nga ngacmimet e realitetit të ri. Duke iu sjellur në çdo qelizë trupore një torture si ato që ndjenin skllevërit nga vula me hekur të nxehtë në krahët apo shpinërat e ashpërtuara. Që nuk lanë asnjë trashgimtar se ligjet e shtetit ishin gatuar më shtazarakët se të gjitha kohërat e jetës njerëzore mbi këtë dhe. E vërteta e hidhur rrinë djallëzisht e strukur nën lëkurën e ligjeve të padukshme por, vepruese e me tensione dhimbje të lotueshme edhe në kohërat e sotme.

Kyqi po ndryshket, therrimërat e tijë, uji i formuar nga shirat do t’ia përcjell me plotë dëshire qimeve thithëse të mështeknës, apo qërshisë, manit, bredhit, pishës që tanima hijeshojnë këto gërmadha të vajtueshme. Për t’i gëzuar e shijuar sadopak gradishtarët që kanë mundur t’iu rezistojnë tallazeve të kohërave makabre në trojet e tyre. E kështu malësori i shekullit të njëzetë e njëjtë, varros e zhvarros vetëveten, ndërsa natyra ka vazhduar misionin e saj, ka kryer detyrën e saj, ka ndjekur ligjësitë e saja të hekurta, por, kurrë si këto kyqe që ndryshken, grryhen, shpërbëhen, transformohen. Dhe asnjëherë si malësorët kryelartë që jetonin kundruell Kallabakut, Korabit, Tomorrit, Dejës, Dhëmbelit, Nërmeçkës, Gramozit, Jerzecës që historia i zhuriti, shkërmoqi si shkëmebenjt e këtyre maleve me shpate të thepisura. Atëherë…

Botoi Ruga e Arberit. 

Gazetarit i ngriu lapsi mbi fletën e bardhë

nga Fiqri  SHAHINLLARI

gazetar, shkrimtar

Washington DC

Fiqri SHAHINLLARI

"Me lejë shokë, se dua të them edhe unë nja dy llafe lidhur me dekorimet e fletëlavdërimet që u dhanë sonte këtu, në këtë mbledhje. Nuk është ashtu siç thotë brigadier Sefiu. Jo, jo nuk është ashtu. Se këtu, more vëllezër, bie erë hileje, kundërmon erë korrupsioni si i thonë nëpër qytete. Kjo është e vërtetë si një e një që bëjnë dy. Ua thotë Zydiu ju, shkoqur fare, me zemër të hapur, me fakte konkrete, pa gënjeshtra…"

Ky që sapo mori fjalën e që u prezantua me emrin Zydi ishte një mesoburrë, trupmadh e i fortë i cili seç kishte një inat brënda vetes që e bënte të turfullonte. Nën sqetull mbante torbën prej leshdhije e prej andej nxorri një bllok të vogël shënimesh. Donte të lexonte diçka për të vërtetuar ato që sapo tha në mbledhjen e fshatrave të kooperativës së bashkuar. Salla e shtëpisë së kulturës e mbushur plot u bë kurioze e po dëgjonte me vëmëndje, paksa e çuditur. Me që ra fjala, nga që salla nuk nxinte shumë njerëz, mjaft burra qëndronin jashtë saj. Vjeshtë ishte e koha qe e bukur. Ata bisedonin me çibuk në gojë jo aq për kënaqësitë e jetës se sa për hallet e saj. Por edhe ata, kur e mori fjalën Zydiu, zgjatën qafën e i bënë veshët bigë në drejtim të dritareve nga dëgjohej zëri i diskutantit Zydi. Deri në çastin kur u ngrit Zydiu, diskutimet në mbledhje po shkonin birinxhi, avash-avash por, ama, plot lezet e me bereqet. Nuk i thoshin shaka. Këtë radhë nuk diskutohej, si herët e tjera, për të korrat e motin, për ujitjen e bagëtitë, për traktorët e autokombajnat. Jo. Këtë radhë diskutohej për një ngjarje të veçantë. Për këtë arsye kishin ardhur edhe të deleguar nga Tirana. Kooperativa ishte shquar në rreth po e po por edhe në Republikë, si një ndër ekonomitë më të mira në zbatimin me përpikmëri të inisiativës revolucionare për grumbullimin, kavaletimin e kompostimin e fekaleve të njerzve të cilat duke u përzier me glasa pulash e rosash, me fushnji të bagëtivë të imta e me bajga lopësh e kuajsh, prodhohej një pleh organik shumë i ushqyeshëm për bimët. Fekalet grumbulloheshin me tezga apo fuçi nga ato që përdornin traktoristët për të mbajtur naftën. Për këtë qëllim ishin krijuar skuadra të posaçme që shkonin shtëpi më shtëpi të fshatit për të grumbulluar fekale. Ç’ta zgjatim? Punët në këtë drejtim kishin shkuar shumë mirë. Dhe ja fruti i tyre. Kooperativa ishte shpallur ndër më të dalluarat, kryetari i saj hero, disa brigadierë u gëzoheshin flamujve të emulacionit socialist e disa nga përgjegjësit e skuadrave kënaqeshin me fletëlavdërime. Këtë e tregonte më së miri fytyra plot kënaqësi e presidiumit po edhe e sallës, fjalët që thuheshin në mikrofon nga podiumi.

Gazetari i ndodhur në atë eveniment, kur pa se nuk kishte koleg tjetër nga gazetat e Tiranës, përveç reporterit të gazetës lokale e cila nuk ishte e përditëshme, ndjeu kënaqësi të thellë. Ishte i vetmi që do të pasqyronte në shtyp, të nesërmen, shpërblimin moral të këtyre kooperativistëve të devotshëm që nuk e ndanë fjalën nga veprat për zbatimin e inisiativës por edhe të direktivës që vinte nga lart, për grumbullimin e kompostimin e fekaleve. Ai ishte menduar një ditë më parë për këtë pasqyrim të entuziazmit në shtyp të fshatarësisë kooperativiste. Prandaj mbante shënim me përpikmëri çdo fjalë që thoshin ata që falenderonin partinë e shtetin për nderin që u bënë duke u dhënë sadifaksion moral të paparë! Gazetari ishte pregatitur të shkruante një reportazh ku të dilte në pah jo vetëm problemi e rëndësia e madhe e rritjes së rendimentit të bimëve nga përdorimi i fekaleve por-kjo duhej theksuar-në mënyrë të veçantë duhej vënë në dukje prodhimi i drithrave, frutave e perimeve organike, tek të cilat nuk është përdorur plehu kimik, nuk ka hedhur njeri pesticide apo preparate të tjera kimike për t’i mbrojtur bimët nga sëmundjet e dëmtuesit. Bota i çmon shumë prodhimet bio dhe blerësi kur shkon në dyqan të mbushë shportën me prodhime organike: bukë, perime, fruta, vezë, mish, qumësht etj, matet mire sepse ato do t’i kushtojnë sa frëngut pula. E, megjithatë, para shëndetit nuk vlen paraja. I pëlqente të shkruante përfytyrimin e tij sikur perimet e freskëta organike kërcenin nga bahçeja e bujkut e drejt e në tiganin e amvisës së shtëpisë. Për t’i dhënë rëndësi fjalës bio ai kishte menduar që, paçka se në mbledhje flitej për fekale e plehra organike, në reportazhin e tij të mos përmëndej, mundësisht, asnjëherë fjala fekale, dobarem kjo të zëvëndësohej me emrin pleh, kur ishte e nevojshme ose të përdorej ndonjë sinonim, ndonjë emër tjetër si fjala vjen:lëndë organike ushqyese për bimët. Kjo lëndë lind nga shkrirja e plehrave dhe e fekaleve-këtu ishte e domosdoshme përmëndja e emrit fekale-në kazanin e madh të Tokës. Nga kjo lëndë organike ushqehet fusha dhe fusha ushqen njerzit e kafshët. Kur bujku mbledh prodhimet ne verë e vjeshtë toka shkarkohet nga barra e rëndë e tyre dhe ndjehet e lehtë si një grua lehonë. Në imazhin e gazetarit fëlliqësirat e ndyrësirat, bajgat e fekalet, glasat e fushnjija, urina e plehrat kur treten në tokë ato shndrrohen e kthehen në livadhe të lulëzuar, në bar të gjelbërt, në grurë të praruar e misër të shëndetshëm, në perime e fruta, në bukë e qumësht, në gjalpë e djathë, në gëzim, në jetë.

Rrjedhën e mendimeve gazetarit ia ndërpreu vazhdimi i diskutimit të Zydiut i cili po shfletonte bllokun e vogël të shënimeve që sapo e nxori nga torba me leshdhije. Ka njerëz, siç është ky diskutanti i cili u prezantua me emrin Zydi, që nga mënyra se si flasin, nga toni që i japin zërit, nga shprehja e sigurisë për ç’ka flasin, arrijnë gjithnjë të të imponohen për t’u bërë kureshtar ndaj fjalës së tyre.

-Unë të nderuar të deleguar të Tiranës e ju o vëllezrit e motrat e mija kooperativiste që u njoh e më njihni mirë, po u them se ato që foli qëparë brigadier Sefiu janë mashtrime. Ai ka favorizuar skuadrën e Dilaverit, e mban atë me hatër sepse bie kushëri me të. Mirëpo gara është garë, drejtësia është drejtësi. Unë në këtë bllok kam shënuar se skuadra ime, ku unë jam përgjegjës, ka shpënë në kavaletë, vetëm dje, 37 tezga muu, më falni, fekale, ndërsa brigadieri lexoi në qitapin e tij për 35 të tilla. Dy tezga janë eksiq. Eksiq për skuadrën time por janë tepër për skuadrën e Dilaverit. E kuptoj që diferenca është shumë e vogël por se është e tillë prandaj kujdesi duhet të jetë më i madh në vlerësim nga ana e brigadierit. Se këtu, për mendimin tim, nuk kemi të bëjmë vetëm me numëra arithmetike, hiq nga ana ver në samar, si i thonë llafit, nuk kemi të bëjmë thjesht me fakte por këto fakte duket se kanë lidhje logjike. E këtu duhet ndalur. Normistët dhe ekonomistët tanë dinë të marin evidenca por nuk dinë të meren me to. Në rastin e parë kemi të bëjmë me veprime arithmetikore, në të dytin me logjikë. Këtu fle lepuri i hiles, se me që ra fjala, po e themi midis nesh, Sefiu bën hile edhe kur luan me letra në lojën spathi. Hilja qëndron te tezgat eksiq për skuadrën time dhe te ato tepër te skuadra e Dilaverit, kushëri me brigadierin. Ja më thoni a ka logjikë në këtë rast?

Zydiu e kishte marë seriozisht. Dukej që atje tutje se ishte i xhindosur, inati i tij me spirale ngjitëse shkumbëzonte nga brënda. Sedra krenare ishte fshikulluar keq dhe geni i tij kapriçioz turfullonte e shkumbëzonte. Ai me gjith skuadrën kishin punuar aq shumë sa u kishte rënë kërkënia, këllqet u dhimbnin natën dhe përse, dreqi ta marë? Ja për këtë të shkretë fletlavdërimi për të cilën ishin të bindur se do të ishte skuadra e tyre e dalluar, se do ishin ata fituesit e fletlavdërimit e jo dikush tjetër. Gazetarit po i bënte përshtypje seriozitetei me të cilin fliste Zydiu. “Ja ç’bën nepotizmi që futet edhe nëpër tezga fekalesh pale në gjëra të tjera më të koklavitura e më të rëndësishme”-tha ai me vete. Ky rast ishte ndër të rrallët që i përforconin mendimin atij se atje ku ka mosmarëveshje të mëdha, atje ka shanse të pakta për të rënë në ujdi, atje ku nuk përputhen faktet, atje gjen diskutime më të zjarrta. Mendimin ia ndërpreu vazhdimi i diskutimit të Zydiut të cilin gazetari po e shkruante në bllokun e shënimeve. 

-Ja, më thoni ju të nderuar pjesmarrës në këtë mbledhje-po fliste akoma Zydiu- a është e drejtë që të shpallet si skuadra më e dalluar në këtë proçes pune ajo e Dilaverit?”

- Dale, dale o shoku Zydi, mos e mer rrëmbyer –foli kryetari i kooperativës që drejtonte mbledhjen- Ja të dëgjojmë edhe Sefiun një herë për të na sqaruar se si qëndron kjo punë. 

Në çast u ngrit Sefiu, brigadieri, dhe hapi edhe ai bllokun e tij të shënimeve. Tha, si i zënë në grackë: 

- Unë po të doni po e filloj që nga dita e parë e tremujorit kur filloi fushata e grumbullimit të fekaleve. Më datën...

- Ouaaa! Nuk do të rrimë gjith natën këtu e të numërojmë tezgat e fekaleve-tha njëri prej të deleguarve-na thuaj shoku brigadier janë apo nuk janë të vërteta ato tezgat eksiq të skuadrës së Zydiut që janë shtuar tepër për skuadrën e Dilaverit?

- Po lere o shoku i deleguar ta shkoqitë mirë mashtrimin, lere-e mori fjalën Zydiu. Se ju, më falni që po u them, nuk e dini se sa kemi hequr ne duke shkuar hale më hale të fshatarëve për të mbledhur fekale për të mos përmëndur atë fjalën, të cilën ju, nëpër qytete, kini turp ta shqiptoni me emrin e vërtetë. Bile juve gjoja nga shpejtësia shkruani nëpër nevojtore vetëm dy gërma “WC”. Pse nuk i përmbysni dy gërmat V që së bashku formojnë W-në për të krijuar gërmën “M” e cila thotë açik se çfarë përfaqëson dhe tjetra gërmë-“C”-ja do të thotë Çiçi?

Mbledhja po shndrrohej në tjetër gjë por kryetari e futi në vijë karakterin serioz të saj: 

- Vazhdo ti, Sefi-foli ai. 

- Unë, si të betohem-filloi të justifikohej brigadieri-me vetëdije nuk kam bërë asgjë, por nuk ve dorën në zjarr se edhe ndonjë gabim mund të jetë bërë...

Zydiu kur pa se Sefiu filloi ta dridhte, kërceu përpjetë sikur ta kishte pickuar grerëza e, gjith inat, duke i drejtuar gishtin tregues brigadierit tha :

- Leri llafet o Sefi Dëllinja se ma ke bërë borxh disa herë e ma ke sjellë shpirtin në majë të hundës. Ja po ta them këtu, përpara këtyre shoqeve dhe shokëve: Ti or tungjatjeta më ke ngrënë tri jo dy, por tri tezga mut, se tani e pashë më mirë këtë bllokun tim, more vesh apo jo?! Pse m’i ke ngënë tri tezga me mut, pa më thuaj, pse? Të kesh turp e të turpërohesh. Më le mua eksiq tezgat e ja shton t’it kushëriri, ma bën skuadrën e tij të dalluar. Kësaj i thonë kush pordhi e kush mori groshin. T’i jep ti tri tezga të Dilaverit e të m’i shenosh mua? Nac, t’i jep-përfundoi ai duke ngritur gishtin e madh te dorës në kohën kur përmëndi fjalën “Nac” 

Zydiu i bërë prush në fytyrë nga inati nuk po e kontrollonte fjalorin. Si e zbrazi barkun u ul në stolin e sallës dhe diçka po i thoshte normistes që e kishte në krah. Ajo mbante duart para syve e fytyrës për të fshehur gazin. Salla mbante brinjët me dorë nga të qeshurat. Nuk bënin përjashtim edhe personat e presidiumit te mbledhjes. Gumëzhima e hareshme kaloi dritaret e kapërxeu avllinë. 

–Mos e mer me yrysh o shoku Zydi se vetëm mjekra e qoses nuk rregullohet pa çdo gjë ka zgjidhje -u mundua ta qetësonte Zydiun kryetari i cili mezi po i shkoqitëte ato fjalë pasi bullçinjë plasën nga gazi i papërmbajtshëm. Ndërsa gazetarit i kishte ngrirë maja e lapsit në mes të fletës së bllokut të shënimeve.